TOEN

Onze boerderij in Lunteren is sinds 1966 in de familie. Mijn ouders hielden koeien, varkens en kippen. Later zijn we ons gaan toeleggen op de zeugenhouderij. Dat betekent dat we biggen van tien weken oud verkopen, die door vleesvarkenshouders worden afgemest. In 2000 hebben mijn vrouw Jannie en ik het bedrijf overgenomen. In de loop der jaren hebben we steeds wat uitgebreid. We houden nu 360 zeugen.

Grote tegenslagen hebben we nooit gehad. In 1997 is dit gebied niet door de varkenspest getroffen. En tijdens de mond-en-klauwzeer van 2001 vielen wij in het toezichtsgebied, we hoefden niet te worden geruimd. Wel lag de aflevering van de biggen stil. De stallen raakten overvol. Op een gegeven moment had ik 700 dieren in het land lopen.

Vroeger waren we gewend aan het op- en neergaan van de varkensprijzen. Dat heette de varkenscyclus: periodes met goede en minder goede verdiensten wisselden elkaar af. Waren de prijzen laag, dan lieten sommige boeren hun stal een tijdje leeg staan en trokken de prijzen vanzelf weer aan. Dat kan tegenwoordig niet meer. Varkenshouders hebben net als andere boeren fors geïnvesteerd in schaalvergroting. Daardoor moeten ze doorproduceren, ook als de prijzen laag zijn.

Gemiddeld wordt er de laatste jaren in de varkenshouderij te weinig verdiend. Iedereen heeft moeten investeren vanwege strengere eisen op het gebied van dierenwelzijn en milieu. Wij hebben zogeheten mestpannen onder de roostervloeren aangebracht om ammoniakvervluchtiging tegen te gaan. Dat kostte 30.000 euro. Ook de dieren moesten meer ruimte krijgen, zodat we de stallen moesten aanpassen en vergroten. Om de investeringen terug te kunnen verdienen, hebben we het bedrijf met zestig zeugenplaatsen uitgebreid.

In oktober was de beursprijs voor de biggen 22,50 euro. Dat is laag, maar het is weleens lager geweest. In 2007 heeft hij zelfs op 13 euro gestaan. Dat is niet erg, als het maar niet te lang duurt. Deze keer duurde het maanden. Normaal leven de vleesvarkensprijzen na de zomervakantie op. Dat is afgelopen jaar niet gebeurd, sterker nog, ze gingen omlaag. Dat was voor de mesters een forse tegenvaller. En dat werkt door in de biggenprijs.

NU

Ik ben tevreden over de technische resultaten op ons bedrijf. Het aantal levend geboren biggen per worp ligt op 14,5 bij 2,42 worpen per jaar per zeug. Momenteel gaan er 200 biggen per week de deur uit. Ik lever ze via een handelaar aan twee vleesvarkenshouders. Daar doe ik al jaren zaken mee. Zij kennen de kwaliteit van mijn dieren.

Ik lever mijn biggen voor een prijs die gebaseerd is op de richtprijs van de Nederlandse Vakbond Varkenshouders. Die lag deze week op 37,50 euro. Daar bovenop ontvang ik een toeslag, die één keer per jaar wordt vastgesteld. De toeslag is afhankelijk van de kwaliteit van mijn biggen en de koppelgrootte. Nee, ik ga niet zeggen hoe hoog mijn toeslag is, dat houdt ieder voor zich. Ik kan wel zeggen dat we om uit de kosten te komen tussen de 45 en 50 euro per big zouden moeten ontvangen. Daar zitten we nog niet aan.

De prijzen van de vleesvarkens en de biggen zitten de laatste weken in de lift. Maar de biggen brengen momenteel nog steeds 12 euro minder op dan vorig jaar om deze tijd. Als iedere Nederlander nu eens 50 cent meer voor een kilo varkensvlees zou betalen, dan kunnen wij als boeren aan alle eisen voldoen en wordt er in de varkenshouderij normaal verdiend.

Van de tijdelijke opslagregeling voor varkensvlees waar Brussel deze week toe besloten heeft, verwacht ik weinig. Van mij had het niet gehoeven. De varkensprijzen zullen wat aantrekken maar het is uitstel van executie. Dat vlees komt straks alsnog op de markt en zal dan weer op de prijzen drukken. Het is veel beter om nieuwe afzetmarkten te ontwikkelen.

STRAKS

De komende weken zullen de varkensprijzen en ook de biggenprijs nog wel wat omhoog gaan. Dat gebeurt elk voorjaar. In december worden er minder biggen geboren, omdat de zeugen in augustus minder vruchtbaar zijn. Terwijl de export van biggen in deze tijd van het jaar aantrekt, met name naar Zuid-Europa. Daar willen ze in de zomer zware varkens mesten, zodat ze genoeg vlees hebben voor alle vakantiegangers.

De schaalvergroting in de varkenshouderij gaat hard. De gemiddelde bedrijfsgrootte van zeugenbedrijven zit nu al boven de 400. Daar zit ik dus onder. Als ik wist dat een van onze zes kinderen het bedrijf zou willen overnemen, zou ik misschien nog een nieuwe stal voor 200 zeugen bouwen. Maar nee, ik ben nu 53 en ik heb geen opvolger. De oudere zoons zitten in de bouw en die hebben het goed, de jongste wil de metaal in. Als je een varkensbedrijf wilt overnemen, moet je er 100 procent achter staan, anders wordt het niets. Maar er wordt gemiddeld over de jaren te weinig verdiend. Zeker als je bedenkt dat je zeven dagen per week hard moet werken.

Deze week was ik op de intensieveveehouderijbeurs in Venray. Dan hoor je de verhalen. Collega’s die overgefinancierd zijn bij de bank en ook nog een schuld hebben bij de voerleverancier. De krimp van het aantal varkenshouderijen zal zeker doorgaan. Over tien jaar is de helft over, is de verwachting.

Gelukkig heb ik nog steeds plezier in mijn werk. Het boerenleven is mooi, je bent eigen baas, je bent altijd bij je gezin. Ik loop echt niet de hele dag aan de markt te denken. Maar natuurlijk vind ik het prachtig als op vrijdag de biggenprijs 2 euro omhoog gaat.