„IS-vernielers moeten op tellen passen”
RIJSWIJK (ANP). Wereldwijd is met afschuw gereageerd op een filmpje waarop is te zien hoe strijders van Islamitische Staat (IS) in een museum in de Iraakse stad Mosul Assyrische standbeelden met de grond gelijkmaken. Wat is de reden voor de vernielzucht en wat kan de internationale gemeenschap daartegen doen? Vijf vragen aan René Teijgeler van Heritage for Peace, een internationale organisatie die helpt bij het beschermen van cultureel erfgoed in gebieden waar gewapende conflicten woeden.
Wat betekenen de vernielingen voor de wetenschap?
„Vanuit wetenschappelijk oogpunt is dit een groot verlies. Een deel van de beelden die IS heeft verwoest, zijn vermoedelijk van gips. Maar andere beelden lijken echte stukken uit de zevende eeuw of ouder te zijn. Ook vanuit een niet-wetenschappelijk oogpunt heeft het filmpje veel impact. Door de beelden te verspreiden willen de strijders van IS laten zien dat zij de baas zijn.”
Is dit de eerste keer dat IS zich schuldig maakt aan het vernietigen van cultureel erfgoed?
„Zeker niet. In de Syrische stad al-Raqqa, die IS heeft uitgeroepen tot de hoofdstad van zijn kalifaat, hebben ze het hele museum leeggehaald. De spullen hebben ze kapotgemaakt of verkocht. Ook heeft IS in het noordoosten van Syrië mozaïeken uit het tijdperk van de Romeinen en Byzantijnen vernietigd.”
Kan IS dat cultureel erfgoed wel verkopen. Dat is toch illegaal?
„Vanuit de oorlogsgebieden lopen enorme vluchtelingenstromen naar de buurlanden van Irak en Syrië. Het is heel moeilijk om aan de grenzen te controleren of mensen mozaïeken, kleitabletten of andere archeologische voorwerpen bij zich hebben. Kopers zijn er genoeg. In Amsterdam, Zürich, New York, noem maar op. De handelaren bewaren de voorwerpen in hun kelder. Met het verstrijken van de tijd worden die vanzelf meer waard.”
Wat doet u met u Heritage for Peace?
„We hanteren de gedragscode dat we neutraal moeten zijn. We werken samen met zowel de Syrische oppositie als met DGAM, de Syrische Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. We geven onder meer trainingen over het beschermen van het erfgoed en het taxeren van schade die eraan is toegebracht. Als iedereen op dezelfde wijze schade taxeert, wordt het makkelijker de verantwoordelijken juridisch aan te pakken.”
Kunnen vernielers van cultureel erfgoed worden vervolgd?
„Volgens de Haagse Conventie uit 1954 moet cultureel erfgoed tijdens gewapende conflicten worden beschermd. Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag kan daarom tot vervolging overgaan bij vernieling. Strijders van IS, maar bijvoorbeeld ook Syrische militairen, zouden dus aangepakt kunnen worden.”
