Turkije niet langer op confrontatie met Syrië uit
AMMAN. Het lijkt erop dat Turkije zijn beleid ten aanzien van Syrië aan het wijzigen is. Er zijn signalen dat het Turkse leger niet langer op een militaire confrontatie met het buurland uit is.
Turkije voerde zondag, in de vroege ochtenduren, een militaire operatie uit op Syrisch grondgebied. Inzet was de graftombe van Suleiman Shah, die zich in de buurt van de Syrische stad Aleppo bevindt. Suleiman Shah was een voorvader van Osman I, die wordt gezien als de stichter van wat later het Osmaanse Rijk zou worden. Deze Suleiman Shah was in het jaar 1231 op de vlucht geslagen voor de Mongolen en verdronk tijdens zijn vluchtpoging in Syrië in de Eufraat. In de buurt van Aleppo werd een graftombe voor hem opgericht en door een akkoord uit 1921 werd deze graftombe officieel tot Turks grondgebied verklaard.
De graftombe van Suleiman Shah werd bewaakt door zo’n zestig Turkse soldaten. Op 14 maart 2014 had er voor de laatste keer een wisseling van de wacht plaats. Die dag werden de aanwezige Turkse soldaten vervangen door leden van een speciale Turkse elite-eenheid. Kort daarna werd de graftombe omsingeld door zo’n duizend strijders van de Islamitische Staat (IS).
IS verwoest overal in Syrië en Irak graftombes. Het merkwaardige is echter dat IS nooit aanstalten maakte om ook de graftombe van Suleiman Shah te vernielen. Critici van de Turkse regering zagen hierin een bewijs dat er sprake was van een vorm van samenwerking tussen Turkije en IS. Eerder waren als resultaat van geheime onderhandelingen tussen IS en Turkije al 49 Turken vrijgelaten die door IS in juni 2014 werden gekidnapt in de Iraakse stad Mosul. Veel Turken vroegen zich indertijd af waarom hun regering niet tevens de zestig soldaten evacueerde die belast waren met de bewaking van de graftombe van Suleiman Shah.
Op YouTube werden op 27 maart 2014 twee video’s geplaatst die wellicht een antwoord gaven op deze laatste vraag. Op deze filmpjes was de stem te horen van de toenmalige Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Ahmet Davutoglu, die zei dat „volgens de premier (Erdogan, MJ) een aanval op de graftombe van Suleiman Shah gezien dient te worden als een kans voor ons.”
Hakan Fidan, toenmalig hoofd van de Turkse veiligheidsdienst MIT, antwoordde hierop dat hij „indien nodig ook vier man naar Syrië kon sturen. Ik zal een reden voor oorlog creëren door het bevel te geven dat er vanuit Syrië raketten moeten worden afgevuurd op Turkije.” Volgens een aantal analisten wees dit erop dat de Turkse regering de graftombe zag als een mogelijkheid om een militaire aanval op Syrië te rechtvaardigen.
De Turkse militaire actie van zondag lijkt echter te wijzen op een gewijzigde Turkse politiek. Ruim 600 Turkse soldaten, die begeleid werden door 50 tanks en een aantal vliegtuigen, staken bij Kobani de Turks-Syrische grens over voor een 37 kilometer lange tocht naar de graftombe. De stoffelijke resten van Suleiman Shah werden meegenomen, de aanwezige Turkse soldaten werden geëvacueerd en de graftombe zelf werd door het Turkse leger verwoest.
Het Turkse konvooi trok door gebied dat door IS wordt gecontroleerd, maar waarom viel IS de Turkse militairen niet aan? Op 7 februari 2014 had Hakan Fidan plotseling zijn ontslag ingediend. Fidan werd algemeen beschouwd als de strateeg van de Turkse politiek ten aanzien van Syrië.
Een laatste –en zeker niet onbelangrijk– punt is bovendien de hevige strijd die momenteel in Aleppo wordt gevoerd. Het Syrische leger is, gesteund door Hezbollah, een groot offensief begonnen om de stad te heroveren. Er zijn berichten dat de aanvoerroute vanuit Turkije voor de Syrische rebellen in Aleppo is afgesloten door het Syrische leger.
De mogelijkheid kan niet langer worden uitgesloten dat Turkije zich binnen afzienbare tijd aan zijn zuidgrens direct geconfronteerd zal zien met het vijandige Syrische leger. Een nachtmerriescenario voor Ankara.
