De video van de recente onthoofding van de 21 kopten in Libië maakte glashelder dat Europa én het christendom doelwit van de IS-tak in Libië zijn. De sprekers in de video verwezen naar de „vijandige Koptische Kerk in Egypte.” Vervolgens werd de „natie van het kruis” genoemd. Daarbij wees de spreker met zijn mes naar de overzijde van de Middellandse Zee, waarmee duidelijk was dat hij Europa op het oog had.

IS is bezig met een wereldwijde opmars. Libië is slechts één voorbeeld van die expansie. Enkele honderden strijders die in Syrië zijn geweest, keerden terug naar dit land en vormden er de harde kern van IS. Vervolgens sloten enkele lokale milities, zoals Anar al-Sharia, zich daarbij aan. Sindsdien wordt het land steeds meer onder de voet gelopen door de jihadisten.

Iedere tak van IS heeft zijn eigen doelstellingen. De moeder­organisatie in Syrië en Irak streeft ernaar om Arabische heersers te onttronen. IS noemt hen steevast „tirannen.”

IS vormt een directe bedreiging voor het hele Midden-Oosten. De Koerden, Jordanië en Egypte zijn zich van die ernst zeker bewust. Steeds meer Arabische analisten komen tot de conclusie dat een grondoffensief uiteindelijk onvermijdelijk is. Maar geen enkel land wil zijn jongens daaraan opofferen.

Voor Jordanië was de verbranding van de piloot Kasasbeh de druppel die de emmer deed overlopen. De Jordaanse luchtmacht bombardeert sindsdien IS in Syrië.

Egypte ziet IS heel dichtbij in de Sinaïwoestijn en in buurland Libië. Na de gruwelijke onthoofding van de 21 kopten in dat land begon Egypte bombardementen uit te voeren op doelen in Libië. Minister Shukri van Buitenlandse Zaken maakte hierbij een veel­zeggende opmerking. Hij zei dat het voor Egypte niets uitmaakt of de radicale islamisten zichzelf IS, al-Qaida of Ansar al-Sharia noemen. Ze vertegenwoordigen in wezen namelijk allemaal dezelfde ideologie.

Chaos

Washington zegt dat er in Libië onderhandelingen moeten plaatsvinden, het liefst onder toezicht van de VN. Op die manier kan een politieke oplossing voor het conflict worden gevonden.

Dezelfde bezwerende woorden worden gebruikt met betrekking tot landen als Syrië en Jemen. Maar de werkelijkheid is dat al deze landen zich in een toestand van totale chaos en anarchie bevinden. De strijdende partijen op de grond zullen zich totaal niets gelegen laten liggen aan welke politieke onderhandelingen dan ook.

In de regio bestaat daarom veel ongeduld over het optreden van de Verenigde Staten. Egypte ontving begin deze maand de Russische president Poetin. Het enorme mediavertoon waarmee die ontvangst gepaard ging, kwam voort uit pure frustratie over het beleid van Amerika.

Die Egyptische frustratie leeft ook in Jordanië. Na de moord op de Jordaanse piloot sprak de Amerikaanse president Obama van „strategisch geduld.” Die woorden begreep niemand in Jordanië. Het onbegrip over het gebrek aan Amerikaans leiderschap is groot in het land.

Bij de Koerden valt ditzelfde gevoel te herkennen. De overwinning op IS bij Kobani werd in het Westen gezien als een omslagpunt in de strijd. Kobani is echter vanuit strategisch oogpunt onbelangrijk en bovendien heeft deze strijd een halfjaar geduurd.

Veel belangrijker voor de Koerden is Kirkuk. Die stad wordt wel het ”Koerdische Jeruzalem” genoemd. Toen Obama in september zijn strategie uiteenzette om IS te verslaan, viel er in Kirkuk nog geen IS-strijder te bekennen. Momenteel wordt de stad belegerd. Vorige week verscheen zelfs een video van IS waarop te zien was hoe in een buitenwijk van de stad zeventien in het oranje geklede Koerdische strijders rondliepen. Deze „ongelovigen” zou hetzelfde lot wachten als de Jordaanse piloot Kasasbeh.

In het Witte Huis werd de afgelopen week een conferentie gehouden over de aanpak van extremisme. Ook de Rotterdamse burgemeester, Aboutaleb, was daarbij aanwezig. Volgens een Amerikaanse krant organiseerde president Obama deze ontmoeting om te laten zien dat hij de leiding heeft bij de aanpak van IS. Maar in het Midden-Ooten bestaat daar grote scepsis over.