Onder verantwoordelijkheid van de theologische universiteiten in Kampen (TUK) en Apeldoorn (TUA) worden de komende maanden een vijfdaagse cursus en twee conferenties over dit thema aangeboden. De organisatie is in handen van de afdeling permanente educatie voor predikanten (PEP) van de Theologische Universiteit Kampen, de Groninger leerstoel ”Gereformeerde godgeleerdheid: bronnen, ontwikkeling en context” vanwege de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland en de onderzoeksgroep Biblical Exegesis and Systematic Theology (BEST, een gezamenlijke onderzoeksgroep van TUK en TUA).

De vijfdaagse cursus start op 2 april. Zes theologen uit vijf kerken (Protestantse Kerk, Hersteld Hervormde Kerk, Christelijke Gereformeerde Kerken, Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en Nederlands Gereformeerde Kerken) zetten elk vanuit eigen expertise hun standpunt uiteen. De cursus wordt vervolgd met twee conferenties op 11 en 12 juni, die voor iedereen toegankelijk zijn.

Docenten en sprekers tijdens cursus en conferentie zijn: dr. K. van Bekkum, prof. dr. H. van den Belt, dr. J. M. Burger, prof. dr. J. Dekker, drs. B. van Egmond, prof. dr. P. H. R. van Houwelingen, dr. A. Huijgen, prof. dr. B. Kamphuis, prof. dr. H. G. L. Peels, dr. A. Versluis, dr. P. de Vries en dr. P. M. Wisse.

Spraakmakend

Het thema ”sola Scriptura” hangt in de lucht sinds de Amsterdamse theoloog dr. P. M. (Maarten) Wisse in 2009 in een spraakmakend artikel in het blad Wapenveld waarschuwde voor de Bijbel als „afgod.” Hij vindt dat de huidige opvatting van het sola Scriptura relatief nieuw en mogelijk aan herziening toe is. De notie van een onfeilbare Bijbel als exclusieve norm voor de identiteit van de geloofsgemeenschap bevordert volgens hem het misbruik van Bijbelteksten. Ze staat op gespannen voet met het verbod in de Decaloog om gesneden beelden maken. Wisse zoekt een alternatieve benadering van de Schrift door zijn uitgangspunt te nemen in de geloofsgemeenschap die, geïnspireerd door de Geest, de Bijbel leest.

In deze krant ontspon zich in 2013 en 2014 een discussie tussen dr. Wisse, dr. M. Klaassen en dr. A. Huijgen. Klaassen noemde in zijn reactie Wisses visie postmodern en diens beschrijving van de omgang met het sola Scriptura in de gereformeerde traditie „ongenuanceerd en karikaturaal.” Het zogenaamde biblicisme (de Bijbel zeer letterlijk opvatten) is zeker niet representatief voor de brede gereformeerde traditie, schreef de hervormde predikant. Het confessionele protestantisme heeft altijd aansluiting gezocht bij de katholieke traditie van de kerk, zoals blijkt uit de aanvaarding van de vroegkerkelijke belijdenisgeschriften. Maar niet ten koste van het principe van sola Scriptura.

Dr. Huijgen stelde in een reactie op deze discussie dat het sola Scriptura een geloofsbelijdenis is, geen machtswoord om een discussie te beëindigen. Noch is de Schrift te beschouwen als „een kennisgebouw waarin alles met alles samenhangt én de minste afwijking leidt tot het omvallen van het hele gebouw.” Het zoeken naar een abstracte zekerheid, los van de concrete omgang met de Schriften, is volgens hem eerder een bedreiging dan een onderstreping van het sola Scriptura. „Sola Scriptura is geen slot op de deur, maar een manier van leven, waarbij we de zekerheid niet op zak hebben maar verwachten, en ons laten bekritiseren door de Schriften.”

Dr. Huijgen, hoofddocent aan de TUA, is medeorganisator van de conferentie in juni. Desgevraagd zegt hij de indruk te hebben dat deze discussie eigenlijk te technisch was voor een dagblad en een behandeling in een brede academische setting verdient. BEST nodigde Wisse uit voor een discussie, tegelijk was PEP ook bezig met dit thema. Het gevolg is een „unieke samenwerking” die uitloopt op een breed tweedaags congres.

In de aankondiging van de cursus wordt vragenderwijs gesproken van „vervagende normen en onoverbrugbare verschillen.” Is het zo erg?

„Dat zou kunnen, de formulering is van PEP. Daar wil men de verschillende kerkelijke personen aan het woord laten en bewust de scherpte opzoeken. Op een academische conferentie, zoals we die in juni organiseren, is het goed om de verschillen en eventuele spanningen te benoemen. Dat is ons werk en brengt de discussie ook verder.”

Staat het sola Scriptura steeds meer ter discussie?

„Ik denk dat het vooral onduidelijkheid is wat we precies onder sola Scriptura verstaan. Iedereen is erbij gebaat als deze term ten minste verhelderd wordt en niet alleen als slagzin wordt gebruikt. We kunnen deze aanduiding als een formeel principe hanteren, nog los van de inhoud ervan, maar dat is zeker niet wat de Reformatie bedoelde. In de Reformatie lagen vorm en inhoud nog ineen. Daarnaast gebruikte de Reformatie het sola Scriptura ook niet om afstand te nemen van alles uit de voorgaande traditie. Calvijn bijvoorbeeld put zich uit om te betogen dat de Reformatie in het spoor gaat van de beste kerkvaders. Zowel de cursus als de conferentie staat in het teken van verheldering van deze vragen.”

www.tukampen.nl/solascriptura

Klik hier voor het artikel van Maarten Wisse in Wapenveld

Lees ook:

Sola Scriptura onopgeefbaar

Laat gebruik Schrift transparant zijn

Wantrouw eigen verstand

Sola Scriptura is een geloofsbelijdenis

Getuigenis van de Geest doet Bijbel aanvaarden

Opgemerkt