Op de lange termijn is voor het groeivermogen van een economie inderdaad het aanbod van arbeidskrachten bepalend, erkent Dijkgraaf. En in die zin snapt hij het CPB-rapport ook wel. Maar de komende tien jaar hebben we er volgens hem helemaal niets aan. „Voorlopig is er geen probleem met het aanbod van arbeids­krachten. Sterker, we moeten eerst het reservoir van 650.000 werklozen zien weg te werken. Daar zal de komende jaren heel wat groei voor nodig zijn. De CPB-systematiek schiet dus tekort.”

Lagere belastingtarieven, waar ook de SGP voor pleit, hebben volgens het CPB „weinig” impact.

„Het CPB ziet alles in het licht van het creëren van arbeids­aanbod. Dat is erg eenzijdig. Wij vinden de belastingen op arbeid sowieso al te hoog, maar het CPB gaat er in deze studie bovendien geheel aan voorbij dat lagere tarieven wel degelijk goed zijn voor de werkgelegenheid, omdat ze leiden tot extra koopkracht en zo dus ook tot meer bestedingen.”

Zijn op korte termijn lagere lasten op arbeid voor werkgevers niet nóg belangrijker voor banengroei?

„Je moet het allebei doen. Door de lasten op arbeid voor werk­gevers te verlagen, creëer je direct banen. Maar een verhoging van de koopkracht is ook noodzakelijk. De economie heeft dringend mensen nodig die dingen kopen.”

Het CPB stelt ook voor om het tweeverdienerschap nog meer te stimuleren.

„Het doel van het CPB is om mensen zo veel mogelijk betaald werk te laten doen. Maar dat maakt het voor hen wel steeds moeilijker om dat te combineren met de zorg voor anderen. Het strijdt ook met het kabinets­beleid, dat burgers juist dwingt om meer zorg­taken op zich te nemen.

Ten diepste is hét probleem dat het CPB slechts waarde toekent aan betaald werk en alle andere arbeid op nul waardeert. Terwijl bijvoorbeeld uit allerlei rapporten blijkt dat als kinderen te weinig zorg krijgen van hun ouders, dat op latere leeftijd problemen geeft.”

Toch wordt ook het SGP-verkiezingsprogramma uiteindelijk door­gerekend door het CPB.

„Dat maakt de verleiding soms wel groot om je dan maar naar zijn model te voegen. Toch doen wij dat niet. Wij willen dat mensen meer tijd besteden aan bijvoorbeeld mantelzorg. Dan helpt het als je door belastingverlaging meer geld overhoudt. Want dan kun je, als dat nodig is, minder gaan werken om meer voor ouderen of voor je eigen kinderen te gaan zorgen. In de ogen van het CPB is dat negatief, maar wij vinden dat juist positief. Het is toch raar dat we willen dat mensen die nu thuis zorg verlenen méér gaan werken, terwijl er voldoende werklozen zijn die juist tijd overhebben.”