Behendig stuurt schipper Rob Helmich zijn boot over de wateren van Amsterdam. De eerste klant is een Hongaars binnenvaartschip. Collega Franco Cambria overhandigt een dikke slang aan de stuurman van de Altmühl. En nog een. In vijf minuten tijd zijn de twee tanks met 3,5 ton drinkwater gevuld. De Hongaar betaalt contant.

Elke dag zijn Rob en Franco in de haven van Amsterdam te vinden. Twee grijze baarden in een blauwe stuurhut. De Waygat, een platte boot zonder relingen, vaart dagelijks rond met 100 ton drinkwater en levert op afroep aan zeeschepen en binnenvaartschepen. En aan een reeks woonarken.

Op een vulstation neemt de bemanning nieuwe voorraad in. Franco koppelt een dikke ’brandweerslang’ aan de leiding van het Gemeentelijk Waterleidingnet. „We laden 500 ton per uur.” Het lossen vergt meer tijd en blijft steken op 200 ton per uur. „Soms liggen we bij een zeeschip wel vijf uur langszij. Een cruiseschip heeft 1200 tot 1500 ton nodig, dan pendelen we met twee boten.”

De Waygat stoomt met 120 pk op naar de volgende klant. Een oogverblindend zeejacht doemt op. Drie gestroomlijnde dekken met donkere beglazing in een spierwitte scheepswand. Op alle dekken -binnen en buiten- twinkelen tientallen spotjes. „Dat ding kost 34 miljoen dollar”, weet Rob. De Flamingo Daze vertrekt deze week naar de Bahama’s. „De eigenaar is directeur van Texas Industries, de fabrikant van rekenmachines.” De Amerikaan neemt 9 ton water in. Onderweg gebruikt het jacht zijn eigen ontziltingsinstallatie.

Omzichtig manoeuvreert schipper Rob iets verderop zijn waterboot tussen twee immense zeeschepen door. Rechts de beruchte Sandrien, links een verveloze Kaapgracht. Via een stalen loopbrug klimt Franco aan boord. Twee verdiepingen hoger gooit hij een lijntje uit naar zijn collega en hijst even later een dikke waterslang omhoog. De 106 meter lange Kaapgracht is goed voor 50 ton. Een uur lang staan de pompen van de Waygat te draaien.

De waterboot dateert uit 1928. De bejaarde schuit ziet er nog opvallend vitaal uit. „Wij doen zelf het onderhoud.” Het maritieme bedrijfje is al zestig jaar actief. Sinds 1950 subsidieert de gemeente drinkwater voor de maritieme sector. Amsterdam moet echter bezuinigen en wil de subsidiekraan dichtdraaien.

Het Havenbedrijf rekent het niet tot zijn verantwoordelijkheden om de levering van drinkwater aan woonboten financieel te steunen. Daarvoor moeten de dienst Beheer Binnenwateren Amsterdam (BBA) en de stadsdeelraden maar over de brug komen, vindt het Havenbedrijf. Vorig jaar verstrekte het Havenbedrijf 26.000 euro subsidie.

Door het eventueel wegvallen van dat bedrag verdubbelt echter ook de prijs van een kuub drinkwater voor de binnenvaart. Op dit moment betaalt een schipper 4,50 euro per kuub. Zonder geldelijke steun komt de prijs op 9,50 euro.

Directeur C. Aben van de Drinkwaterboot Amsterdam verbaast zich over de voorgenomen bezuiniging. „Zonder subsidie redden wij het niet. Een klant in de zeevaart die 1000 ton afneemt, levert geen problemen op. Wij moeten echter ook naar bootjes die 200 of 300 liter willen hebben. Dat kan natuurlijk nooit uit.”

Het bedrijf wordt op twee manieren gepakt, legt Aben uit. „Sinds de aanslagen van 11 september is mijn omzet op de cruisemarkt met 30 procent gezakt. Amerikanen zijn niet meer zo vliegerig en vaarderig. En nu willen ze ook nog eens de subsidie intrekken.”

Bovendien kampt het Amsterdamse bedrijfje met forse concurrentie. „In Rotterdam en Antwerpen is de prijs voor drinkwater verwerkt in het havengeld. Daar krijgen schippers het dus eigenlijk voor niks.” Verder ondervindt Aben sterke concurrentie van bunkerstations in het land. „Schippers betalen in Arnhem 1,50 euro. Bij sommige bunkerstations krijgen klanten bij dieselolie het water gratis. Daar kunnen wij niet tegenop.”

De directeur tekent daarom protest aan bij de gemeente. Mocht de subsidiestroom toch opdrogen, dan overweegt Aben een minimumprijs in te voeren. „Iemand die dan 200 of 300 liter wil hebben, betaalt bijvoorbeeld 8 euro. Vanaf een ton blijven de oude prijzen gelden.”

In goed overleg met het Havenbedrijf, de BBA en de stadsdeelraden hoopt hij er voor 1 april uit te komen. „Water is toch een eerste levensbehoefte? Laat ze eerst maar subsidie weghalen bij koranleesgroepen onder allochtonen.”