Even je hart luchten over de beleidsmakers in Brussel en Den Haag. Over ambtenaren die achter hun bureau onwerkbare regels bedenken. Maar ook meedenken over oplossingen waar je als boer en boerin wel wat mee kunt. Als de staatssecretaris je die kans geeft, grijp je die met beide handen aan.

Nee, ze zat niet op de stro­balen waarvan ze gedroomd had, hoewel dat „zeker nog een keer gaat gebeuren.” Maar verder was de locatie behoorlijk spartaans. Een ongeïsoleerde stal, midden in de kale Flevopolder, warm gestookt door twee enorme houtkachels. Maar wel sfeervol en zeker toepasselijk, want de kalverschuur dient tegenwoordig als informatie­centrum van de natuur- en milieucoöperatie Rivierduingebied, een vereniging van melkveehouders en akkerbouwers die zich sterk maken voor een „duurzame landbouw in een natuurrijk landschap.”

Zulke agrarische natuurverenigingen zijn er door het hele land. Het forum bleek een behoorlijke afspiegeling. Boeren, ook enkele boerinnen, uit Friesland, Groningen en de kop van Overijssel, uit Limburg, de Hoeksche Waard en het Groene Hart. Stuk voor stuk hebben ze ervoor gekozen om niet langer alleen voor een hoge productie te gaan.

Zoals veehouder Chiel Hermans uit de Alblasserwaard. „Tien jaar geleden zei ik nog: Als mijn melk een goeie kwaliteit heeft, moeten ze verder niet zeuren. Maar ik ben ook burger en ik zie hoe de maatschappij naar ons kijkt. Het is beter om zelf het initiatief te nemen.”

Dat neemt niet weg dat het weleens wringt. „Wij zijn bang dat onze inspanningen voor de natuur straks tegen ons gebruikt kunnen worden. Voor je het weet zit er een steenuil in je houtwal. Daar zit je niet op te wachten”, liet een boer uit de omgeving van Steenwijk zich ontvallen. Iedereen lachte, ook Dijksma. Maar dan wel als een boer met kiespijn. „We willen echt iets doen voor de natuur maar we willen ook boer blijven”, verwoordde iemand.

Waar lopen ze zoal tegen aan? Tegen hogere kosten bijvoorbeeld, doordat kleinschalige percelen lastiger met moderne machines te bewerken zijn. Of vastgestelde normen voor mineralengehaltes in (drijf)mest, die volgens de boeren niet opgaan voor de stromest die zij gebruiken. En tegen grootgrondbezitters als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, die een deel van het geld dat voor agrarische natuurontwikkeling is bestemd naar zich toe halen.

Ook de Nederlandse invulling van de zogeheten vergroening –verplicht vanwege het nieuwe Europees landbouwbeleid– stuit op bezwaren. Een boer uit Zuid-Holland: „We hebben in de Hoeksche Waard 500 kilometer akkerranden. Ik vrees dat de helft daarvan verdwijnt nu boeren dankzij LTO (brancheorganisatie, TR) ook groenbemesters mee mogen laten tellen. Daar schiet de natuur niets mee op.”

Dijksma’s ambtenaren, die achter in de zaal meeluisterden, noteerden driftig. „Meestal hoor je: we nemen het mee. Maar ik ga er ook wat mee doen”, verzekerde de staatssecretaris.