Terwijl het ministerie van Veiligheid en Justitie donderdag bekendmaakte dat het aantal zelfmoorden onder politieagenten anderhalf keer zo groot is als gemiddeld bij werknemers in andere beroepen, was er dezelfde dag ook positiever nieuws over de hermandad: ze staan hun mannetje, en de meesten blijven overeind, ondanks hun zware baan.

Joost van der Wegen schreef in zijn boek ”Onder spanning. Werken bij de politie” (2013) dat politieagenten in hun loopbaan vaak met meer geweld en agressie te maken krijgen dan militairen tijdens hun uitzending naar een brandhaard ergens in de wereld. Geen wonder dat sommige agenten gebukt gaan onder grote spanningen.

Tussen 1 november 2011 en 1 maart 2014 pleegden twintig agenten suïcide, meestal met hun dienstwapen. Sommigen van hen hadden helemaal geen wapen mogen hebben: hun pistool was ingenomen vanwege langdurig ziekteverzuim.

Werkdruk en stress

„De werkdruk en stress onder politie­mensen kunnen flink oplopen”, reageerde politie­wetenschapper dr. J. S. Timmer van de Vrije Universiteit Amsterdam gisteren op het onderzoek dat in opdracht van het ministerie is uitgevoerd. Leidinggevenden blijken vaak niet te weten wat ze aan moeten met agenten in psychische nood. „In andere landen wordt al jaren geprobeerd om zelfdoding door agenten met gericht beleid te voorkomen. Nederland loopt daarin nog ver achter”, analyseert Timmer.

Die geluiden zijn niet nieuw. In 2010 vroeg de politiewerkgroep Mentale Weerbaarheid aandacht voor de zelfmoorden onder agenten.

De politiekorpsen waren overigens niet scheutig met het beschikbaar stellen van gegevens daarover. Er waren ook geen cijfers beschikbaar, omdat die niet werden bijgehouden, constateerde Timmer in 2011.

Uit onderzoek bleek dat agenten onder steeds grotere druk hun werk moesten doen. In antwoord op vragen van twee PvdA-Kamerleden uitte minister Opstelten zijn bezorgdheid over signalen die wezen op „toename van psychosociale klachten onder politiemensen.”

Landelijk programma

De Raad van Korpschefs besloot prompt een landelijk programma te beginnen om de fysieke, mentale en morele weerbaarheid van politieambtenaren te versterken. De Politieacademie ontwikkelde de training Mentale Kracht.

Wat blijkt nu? Dat deze training de weerbaarheid niet vergroot. Oorzaak? Die weerbaarheid ís al groot.

Duizenden politiemedewerkers hebben de training inmiddels gevolgd. Van hen kregen er 138 door de Tilburgse universiteit –in opdracht van het ministerie– drie keer een vragenlijst voorgelegd in een tijdsspanne van zo’n negen maanden. Daarnaast zijn in diezelfde periode 167 politie­mede­werkers gevolgd die de training nog niet hebben ondergaan. Vervolgens werden beide groepen vergeleken.

Uit de statistische analyses is gebleken dat de mentale weerbaarheid bij beide groepen door de tijd heen niet of nauwelijks verandert. Dat hoeft niet direct te verontrusten: de agenten bleken behoorlijk goed te scoren toen hun weerbaarheid werd gemeten.

Het percentage dat zeer ernstige psychische klachten heeft, is klein. Zo heeft tussen de 0,3 en de 1,5 procent vermoedelijk PTSS en tussen de 0 en de 2,4 procent zeer ernstige angst- of depressieve klachten. En dat terwijl agenten genoeg meemaken wat dergelijke problemen kan veroorzaken.

Gezien de grote weerbaarheid van de gemiddelde agent is het volgens de onderzoekers „goed te begrijpen” dat de training de mentale weerbaarheid niet lijkt te vergroten. Ze ís al goed. „De positieve uitkomsten staan wellicht haaks op de beelden in de media, maar sluiten nauw aan bij andere recente studies naar de politie”, vertellen de Tilburgse wetenschappers er nog bij.