Hulpverleners en advocaten maken van asielzoekers „zielige mensen”, zegt ze vandaag in Trouw. „De asielzoekers zijn omklemd door een ijzeren ring van advocaten en hulpverleners die inspelen op de emoties van mensen en zo een mediahype hebben ontketend”, aldus de minister van Vreemdelingenzaken en Integratie.

Ze valt met name uit naar oud-minister Pronk (PvdA), die tegenwoordig voorzitter is van de Vereniging van Vluchtelingenorganisaties Nederland (VON). Hij betitelde het beleid van Verdonk als „schaamteloos” en had het eerder deze week over „deportaties van asielzoekers.” Verdonk wijst erop dat Pronk zelf medeverantwoordelijk is voor de huidige vreemdelingenwet.

Het terugkeerbeleid dat ze nu in gang heeft gezet, is het gevolg van het falen van paars II, zegt de minister. Dat Pronk naar de Tweede Wereldoorlog verwijst, noemt ze „afgrijselijk” en „ongelooflijk misplaatst.” Ook Pronks partijgenoot en kamerlid De Vries heeft het helemaal bij haar gedaan. Hij noemde Verdonk in het eerste debat met haar al meteen inhumaan. „Dat vergeet ik nooit meer.”

Verder laakt Verdonk de rol van de media. Ze komt er andere verhalen in tegen dan in de dossiers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst. „In de pers verschijnen heel veel schrijnende verhalen. Dat mag met deze mensen niet gebeuren, denk je dan. Maar vervolgens lees ik in het dossier van de Immigratie- en Naturalisatiedienst een heel ander verhaal over hetzelfde geval.”

Intussen zwelt de kritiek op het beleid van Verdonk aan. Het CDA wil dat de bewindsvrouw kijkt naar een ruimere toepassing van het zogeheten buitenschuldcriterium. Dat houdt in dat mensen die buiten hun schuld niet terug kunnen naar hun land van herkomst, hier mogen blijven.

D66 en LPF hebben dinsdag tekst en uitleg gevraagd over het beperkte aantal „schrijnende gevallen” dat alsnog binnen de pardonregeling valt. D66-fractieleider Dittrich vroeg zich af waarom 220 asielzoekers wél en duizenden anderen geen verblijfsvergunning hebben gekregen wegens schrijnende omstandigheden.

Verder heeft het CDA Verdonk vragen gesteld over het mogelijk op straat zetten van asielzoekers na het mislukken van de terugkeer. De minister schreef de Kamer dat bij het mislukken van de uitzetting „het verblijf in het vertrekcentrum of de penitentiaire inrichting wordt beëindigd.” Gemeenten mogen niet meer noodopvang bieden.

De bewindsvrouw, die dinsdag weer aan het werk ging nadat ze een week ziek was geweest, zegde de Kamer dinsdag toe dat een asielzoekersgezin straks niet wordt gescheiden als een aantal leden een verblijfsvergunning heeft gekregen en een aantal niet. Voorwaarde is wel dat de gezinsleden geen crimineel verleden hebben.

Voorzitter Van Boxtel van het Humanistisch Verbond heeft dinsdag gepleit voor een generaal pardon voor alle asielzoekers die nog onder de oude vreemdelingenwet vallen. Het beperkte eenmalige pardon voor bijna 2100 asielzoekers dat minister Verdonk onlangs aankondigde, gaat volgens de oud-minister niet ver genoeg.