De oecumene, stellen zij, is een van de belangrijkste oorzaken van de „tragische crisis” in de Rooms-Katholieke Kerk. De praktijk van de oecumene komt voort uit een niet-katholieke gedachte die leidt tot stille apostasie (geloofsafval). Rome is meer bezig om met andere christelijke kerken tot een vergelijk te komen dan zich aan de leerstellingen te houden. Oecumene die niet gericht is op de terugkeer van de dissidenten (waarmee protestanten en orthodoxen worden bedoeld) naar de enige ware kerk van Christus moet worden gestopt. De enige redding voor protestanten is bekering tot de Rooms-Katholieke Kerk. De oecumene is ernstiger dan „de ketterij van Maarten Luther ooit is geweest”, aldus Bernard Fellay, hoofd van de priesterbroederschap Heilige Pius X, tijdens een persconferentie in een hotel op een paar honderd meter afstand van het Vaticaan.

De Priesterbroederschap Heilige Pius X is opgericht door wijlen bisschop Marcel Lefebvre die zich liturgisch en dogmatisch niet kon vinden in de uitkomst van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965), een kerkhervormingsvergadering. In 1988 excommuniceerde de paus Lefebvre en zijn volgelingen toen hij op eigen gezag vier bisschoppen wijdde, waaronder Fellay. De traditionalisten hebben naar eigen zeggen 453 priesters en 178 priesters in opleiding aan eigen seminaries.

In totaal beschouwen zo’n 150.000 rooms-katholieken zich als lefebvrist. Hoewel het een kleine groep is, die volgens Fellay „noch ketters noch schismatisch is”, staat de broederschap voor een grotere stroming in de Rooms-Katholieke kerk die argwanend staat tegenover de progressieve uitleg van het Vaticaanse concilie. Op dit concilie opende de Rooms-Katholieke Kerk zich naar de buitenwereld en ging zij contacten aan met onder meer protestanten en orthodoxen. Hoewel het concilie veertig jaar geleden plaatshad, zorgen de in totaal zestien conciliaire documenten binnen de kerk nog steeds voor tegenstellingen. De lefebvristen zeggen dat alleen zij het concilie juist interpreteren, omdat zij „in het licht van de traditie” staan.

Al enkele jaren pogen de traditionalisten terug te keren in de moederschoot van de kerk, zonder water bij de wijn te doen. Nog in 2001 bestudeerde het Vaticaan de mogelijkheden van het opheffen van de kerkban, maar de paus besloot dat de tijd daarvoor niet rijp was.

Of Fellays oproep om de oecumene te laten voor wat die is een positief gevolg krijgt, is nog de vraag. Op 6 januari stuurde Fellay een brief met zijn veroordeling van de oecumene naar alle kardinalen. Tot dusverre schreven twee kardinalen terug, „waaronder Danneels, die niet op de inhoud inging”, zei Fellay. Godfried Danneels is de aartsbisschop van Brussel en Mechelen en wordt beschouwd als een hervormer - en mogelijke opvolger van paus Johannes Paulus II.

Op de persconferentie en in een begeleidend document kreeg met name kardinaal Walter Kasper het te verduren. De president van de pauselijke raad voor de bevordering van de eenheid onder de christenen zorgt volgens Fellay met zijn theologische opstelling in de dialoog met andere christelijke kerken voor „relativistische bacteriën”, die hebben geleid tot „averij van het schip” dat de kerk is.

De aanval van de Priesterbroederschap Heilige Pius X kan opgevat worden als een voorbode op het conclaaf dat bij elkaar komt ingeval de huidige paus overlijdt. Door alle kardinalen aan te schrijven wekken de lefebvristen de indruk het kiescollege te willen beïnvloeden.

Fellay verwacht zwaar weer voor de volgende paus. „Het wordt heel, heel moeilijk om iedereen bij elkaar te houden. De volgende paus moet enorm behoedzaam zijn om geen schisma te veroorzaken.”