Bij de rechtbank in Leeuwarden stonden de kemphanen dinsdag tegenover elkaar. Als het aan de Vogelbescherming en de Stichting Faunabescherming ligt, maakt de rechter korte metten met de Friese eierzoekgewoonte. Het raapseizoen loopt van 1 maart tot 9 april. „Voor deze oude traditie is geen plaats meer”, meent advocaat mr. B. Arentz van de Faunabescherming.

De dierenbeschermingsclubs stellen dat de kievitpopulatie de laatste jaren is geslonken. Volgens de Vogelbescherming vliegen er sinds 1996 30 procent minder van de buitelaars rond dan daarvoor. Die teruggang zou mede veroorzaakt worden door het eierrapen.

Doorn in het oog van de beide organisaties is het gebrek aan toezicht op het eierrapen. Regel is dat je per persoon niet meer dan vijftien eieren mag inzamelen. „Maar dat valt niet te controleren.”

De provincie had dinsdag een heel ander verhaal over de gevolgen van het rapen van kievitseieren. Advocaat mr. J. van Ophem bestreed met klem dat het rapen schadelijk zou zijn voor de kievit. Het vogelbestand blijft in zijn optiek op peil. Kieviten leggen immers zogeheten opnieuweieren, vervolglegsels in jargon. „Wetenschappers zijn het er niet over eens wat precies de gevolgen zijn van het eierrapen, maar de jarenlange praktijk laat zien dat er geen problemen ontstaan in het kievitenbestand.”

Van Ophem wees erop dat het speuren naar kievitseieren geworteld is in de Friese traditie. „Het rapen vindt sinds mensenheugenis plaats. Een verbod zou een bres slaan in de cultuur. Met alle kwalijke gevolgen van dien.”

Eierrapen gaat bovendien altijd gepaard met nestbeschermingsactiviteiten van de rapers. Daardoor wordt de natuur juist weer een handje geholpen, betoogde de raadsman. Hij pleitte ervoor de discussie over de kievitseieren in de juiste verhoudingen te blijven zien. „Alleen al in Frankrijk worden jaarlijks naar schatting ruim 400.000 kieviten doodgeschoten. Het rapen van ongeveer 25.000 eieren in Friesland is daarbij vergeleken volkomen onbetekenend.”

De rechtbank in Leeuwarden boog zich dinsdag niet alleen over de kwestie kievitseieren, maar brak zich ook het hoofd over de vossenjacht. De Stichting Faunabescherming en de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren willen dat de provincie de vossenjacht niet langer toestaat. Nu mag er in heel Friesland het hele jaar -onder voorwaarden- op vossen worden gejaagd.

Beide organisaties vinden dat het geen pas geeft om te jagen op de beschermde diersoort, al helemaal niet in de kraam- en de zoogperiode. De dierenbeschermingsclubs vegen de vloer aan met het argument dat de jacht op vossen noodzakelijk is, omdat de beesten anders te veel beschermde weidevogels (zoals de grutto) opvreten. Niet zozeer de vos, maar vooral de intensieve landbouw bedreigt de weidevogels, aldus de organisaties. „De vos wordt ten onrechte als de schuldige betiteld.”

Bescherming van weidevogels hoeft niet door het afschieten van vossen, maar kan ook door het instellen van beschermde gebieden, vinden de dierbeschermers. Als er al op vossen moet worden gejaagd, moet de provincie dat tot een paar plaatsen in de provincie beperken.

De jacht op vossen in Friesland is wel degelijk nodig, betoogde advocaat Van Ophem namens de provincie. Hij wees erop dat Friesland in West-Europa „een belangrijke broedplaats” is. Als vossen vrij spel krijgen, zullen bedreigde vogels als de grutto mogelijk het loodje leggen. Gebieden afsluiten met schrikdraad om zo weidevogels te beschermen, noemt de advocaat „volstrekt onhaalbaar.”

De rechter doet over enkele weken uitspraak.