„Ook voor niet-christelijke huisarts is euthanasie een hele opgave”

Zelf ervaart Jan Spaan –al 22 jaar huisarts– de toegenomen druk van patiënten en hun naasten om euthanasie uit te voeren niet zo. Hij is er van meet af aan duidelijk over geweest dat hij niet meewerkt aan euthanasie en abortus. Zijn patiënten weten dat ook van hem.

Wel kan de Sliedrechtse huisarts zich voorstellen dat sommige collega’s van hem deze druk wel ervaren. De media zijn hier debet aan, vindt hij. „Euthanasie wordt vaak voorgespiegeld als normaal. Mensen lezen dat en ondergaan als het ware een psychologische verandering: euthanasie hoort er helemaal bij. Tegelijk blijft het voor artsen een gevoelig iets. Op basis van je eigen mening en die van een SCEN-arts moet jij een beslissing nemen over leven en dood. Dat is een hele opgave, ook voor niet-christelijke artsen.”

Ondraaglijk lijden

Hoewel Spaans standpunt over euthanasie bekend is bij zijn patiënten, spreekt hij regelmatig met hen over euthanasie. Het eerste wat hij dan doet, is analyseren waar deze vraag vandaan komt. „Meestal is het angst voor ondraaglijk lijden”, weet de huisarts. Ook komt het veel voor dat zijn patiënten in hun omgeving mensen kennen die negatieve medische ervaringen hebben.

Spaan noemt een voorbeeld van een inmiddels overleden patiënt die alvleesklierkanker had. „Hij zei: „Dokter, ik heb gelezen dat ik veel pijn kan krijgen. Als dat zo is, wil ik dat het afgelopen is, maar u doet geen euthanasie. Hoe moet dat?” Ik heb hem gezegd: „Ik ben er voor je” en uiteindelijk kreeg hij mijn privénummer.”

Vaak bezocht Spaan de man. Nadat hij was overleden, vroeg hij aan de vrouw hoe haar man zijn laatste levensfase had beleefd. „Nadat ik hem had gezegd dat ik er altijd voor hem zou zijn, was de vraag naar euthanasie over”, zegt de huisarts. „Hij heeft het er nooit meer over gehad.”

In Sliedrecht hebben huisartsen onderling de afspraak gemaakt dat patiënten in de laatste fase van hun leven met een euthanasiewens niet van huisarts mogen wisselen. Voor zo’n ingrijpende beslissing is een goede relatie nodig tussen dokter en patiënt, zegt Spaan.

Patiënten doorverwijzen doet Spaan ook niet. „Als mensen per se euthanasie willen, dan zeg ik hun dat ze zelf op zoek moeten naar een hulpverlener die dat wel wil doen.” Sommige Sliedrechtenaren nemen daarom voorzorgsmaatregelen en zoeken voortijdig een andere huisarts.

Optimaal behandelen

Gesprekken over euthanasie zijn zwaar, vindt Spaan. „In mijn overtuiging is sterven God ontmoeten. Desondanks is het mijn plicht om patiënten professioneel voor te lichten. Daarvoor moet ik soms mijn gevoel uitzetten.”

Ooit zei iemand die wel aan euthanasie meewerkt tegen Spaan dat hij het met zijn standpunt makkelijker heeft dan hij. „Daar ben ik het niet mee eens. Ik heb te maken met dezelfde patiënt, dezelfde klachten en nood. Ik moet iemand optimaal behandelen en hoe dat moet, is een minstens zo zware worsteling.”

„Ook voor niet-christelijke huisarts is euthanasie een hele opgave”

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?