Inmiddels hebben we een aparte Turkse fractie in het parlement, althans een tweemansfractie van Turkse Nederlanders. Zij vonden minister Asscher, hun voormalige partijgenoot, veel te kritisch ten opzichte van Turkse organisaties zoals Milli Görüs.

Allochtonen manifesteren zich sinds jaar en dag in de Nederlandse politiek. Het huidige kabinet mag dan geheel blank zijn, de allochtone vertegenwoordiging in de Tweede Kamer wijkt niet veel af van hun aandeel in de bevolking. In andere Europese landen zit het aantal allochtone parlementariërs daar vaak aanzienlijk onder. Deels zal dat samenhangen met het kiesstelsel. Een districtenstelsel is meestal niet gunstig voor minderheden.

Toch geldt ook in Nederland de geringe integratie van allochtonen als een probleem. Daarbij is het natuurlijk wel een punt wat men daarvoor als criteria hanteert. Is de integratie van islamitische en niet-islamitische allochtonen pas voltooid wanneer ze allemaal de Nederlandse eet- en leefgewoonten hebben overgenomen en qua levensgedrag en levensovertuiging niet meer te onderscheiden zijn van de heel of half geseculariseerde Nederlander? En dat laatste ook als het gaat om zaken zoals huwelijk en homoseksualiteit?

Hebben groepen ook niet het recht om zich, althans op bepaalde terreinen, afzijdig te houden van de Nederlandse samenleving? Mogen ze er ook waarden en normen op nahouden die afwijken van de hier gangbare? Dat zijn cruciale vragen in de huidige integratiediscussie.

Molukse wijken

Bij het opheffen van de woonoorden in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw werden de Molukkers veelal gehuisvest in aparte Molukse wijken die in tal van plaatsen gebouwd waren. Nederland was toen nog een tamelijk verzuild land, waar ook de overheid gemakkelijk dacht in termen van groepsculturen.

Anno 2014 hechten veel Molukkers nog steeds aan die eigen wijken. Daarom verzetten zij zich tegen de toewijzing van huurwoningen in een Molukse wijk aan niet-Molukkers. Recent leidde het in Hoogeveen nog tot problemen toen dat toch gebeurde.

Juridisch gezien hebben de Molukkers natuurlijk geen recht op een eigen wijk. En de regels die gelden voor de toewijzing van sociale huurwoningen zijn uiteraard ook van toepassing op Molukkers. Maar voor het overige ben je geneigd te zeggen: als die mensen graag bij elkaar willen wonen, laat ze. Het is verder rustig in de Molukse gemeenschappen. De tijd van de treinkapingen is gelukkig voorbij.

Anders is het natuurlijk wanneer bepaalde locaties uitgroeien tot bolwerken van criminaliteit, tot gebieden die door politiemensen en anderen die daar zaken moeten controleren en inspecteren, liever gemeden worden. Dat is niet te accepteren. Met de grote woonwagenkampen ging het duidelijk die kant uit. Terecht zijn die opgesplitst.

Je houden aan de rechtsregels is dan ook een eerste vereiste voor allochtonen. Zolang bepaalde allochtone groepen zwaar oververtegenwoordigd zijn onder de verdachten van misdrijven en onder de gevangenisbevolking is er duidelijk een groot probleem. Voor hen en voor ons. Ongeacht of dat nu ‘gewone’ criminaliteit is of dat het gaat om internationale terroristische activiteiten.

Werkloosheid

Een ander punt is dat allochtonen, net als alle anderen, in principe in hun eigen levensonderhoud moeten voorzien. Nu is dat met de Polen geen probleem. Hooguit dat die bereid zijn voor (te) weinig geld te werken. Maar Turken en Marokkanen, Surinamers en Antillianen zijn zwaar oververtegenwoordigd onder de bijstandstrekkers. De werkloosheid onder (jonge) allochtonen is ook relatief hoog.

Wie daar in die kring over begint, zal onmiddellijk te horen krijgen dat ze gediscrimineerd worden op de arbeidsmarkt. Dat zal in veel gevallen wel waar zijn. Een deel heeft het er ook naar gemaakt. Duidelijk is wel dat allochtonen het moeten hebben van een krappe arbeidsmarkt. Turken en Marokkanen zijn destijds ook als gastarbeiders hierheen gehaald toen er te weinig Nederlanders te vinden waren voor ongeschoold werk.

Maar dan het moeilijkste punt: de waarden en normen. Van de moderne maatschappij gaat onmiskenbaar een assimilerende werking uit. Minderheidsgroepen, hetzij autochtoon of allochtoon, ondergaan de invloed van de heersende opvattingen en levensgewoonten. Gemakkelijk nemen ze daar het een en ander van over. Zelfs groepen die zich daarvan openlijk distantiëren, ondergaan toch die invloed. Onder meer door de technologische infrastructuur (televisie, internet, smartphone et cetera) die hen wordt aangereikt.

Verzet

Niettemin zijn er ook groeperingen die zich tegen allerlei elementen in de moderne cultuur blijven verzetten. Dat geldt voor orthodoxe christenen, maar ook voor strenge moslims. Ook de kleine groep van orthodoxe joden zou hier genoemd kunnen worden.

Rekent de overheid het tot haar taak om de sociale integratie en culturele assimilatie van die groepen te stimuleren en eventueel af te dwingen? Die tendens is er wel en wordt ook door de publieke opinie ondersteund. Moslims zijn niet populair. Dat kun je je op zichzelf wellicht voorstellen. Maar van tal van orthodoxe christenen geldt eveneens dat zij er standpunten op nahouden die in veler oog niet meer kunnen. Opvattingen die niet meer van deze tijd zijn.

Bijvoorbeeld ten aanzien van homoseksualiteit of soms ook ten aanzien van de rol van de vrouw. De SGP werd gedwongen haar regels over de kandidaatstelling van vrouwen aan te passen. Ook op reformatorische scholen moet tegenwoordig het onderwerp seksuele diversiteit aan de orde komen. De enkelefeitconstructie in de Algemene wet gelijke behandeling gaat binnenkort verdwijnen.

Kerken die, althans naar hedendaagse normen, homoseksuelen discrimineren, zouden volgens sommigen hun ANBI-status moeten verliezen. Giften daaraan komen dan niet meer in aanmerking voor fiscale aftrek. Het opvallendste voorstel van de laatste tijd was wel dat de overheid in conservatief religieuze kringen mensenrechtenambassadeurs zou moeten inzetten om de acceptatie van homoseksualiteit te promoten. Dat was afkomstig van een Turks Kamerlid van de PvdA.

Integratiebeleid

Hoe moeten wij hier manoeuvreren? Is het verstandig om ons te scharen in het kamp van hen die hameren op integratie? Om te beklemtonen dat allochtonen zich moeten aanpassen aan de hedendaagse Nederlandse cultuur? Of moet er veeleer voor gepleit worden om ruimte te laten voor verschillende subculturen?

Natuurlijk er zijn grenzen aan wat je kunt accepteren. Terecht is het gedwongen uithuwelijken van meisjes door hun ouders verboden, ook al geldt dat in bepaalde allochtone milieus als vrij normaal.

Maar een straf integratiebeleid dat de waarden van de verlichting en de normen van de moderne samenleving aan iedereen in Nederland wil opleggen, keert zich gemakkelijk ook tegen christenen met strengorthodoxe opvattingen. We hebben er dus geen belang bij om minister Asscher, die in het huidige kabinet het beleidsonderdeel integratie in zijn portefeuille heeft, daarbij aan te moedigen.

Orthodoxe christenen ervaren in toenemende mate afstand tot de Nederlandse samenleving. Daarvan kun je zeggen dat die christelijke wortels heeft. Dat is zeker waar. Maar thans is daar niet veel meer van te merken. Veeleer is de huidige samenleving te typeren als postmodern humanistisch. Zij beschouwt zichzelf als tolerant, maar geloofsovertuigingen met een exclusieve waarheidsclaim vallen daar algauw buiten.