Weliswaar spannen lokale overheden zich de laatste jaren in om dakloosheid te bestrijden, toch worden sommige daklozen weggestuurd, aldus Westert maandag desgevraagd. „Vroeger hadden daklozen een recht op opvang, zoals dat verwoord was in de Algemene Bijstandswet. Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) in 2007 is daklozenopvang meer een gunst geworden. Die trend zet zich voort in de nieuwe WMO 2015.”

De 43 gemeenten in Nederland die verantwoordelijk zijn voor opvang van daklozen hanteren daarvoor het zogeheten ”principe van regionale binding”. Dat betekent in veel gevallen dat een dakloze pas in aanmerking komt voor opvang als die voorafgaand aan de aanvraag tenminste twee van de drie jaar binnen de gemeente verbleef. „Dat principe strijdt met het internationaal recht”, zegt Westert. „Nu vallen daklozen nogal eens tussen wal en schip. Ik ken voorbeelden van mensen die niet kunnen bewijzen dat ze in een bepaalde gemeente verbleven. Anderen verhuizen regelmatig en voldoen daarom niet aan het principe van regionale binding. Ook komt het voor dat gemeenten onderling ruzieën over de vraag wie een dakloze moet opvangen.

Het Comité voor Sociale Rechten van de Raad van Europa oordeelde vorige maand kritisch over het principe van regionale binding. Het Comité oordeelde dat daklozen te allen tijde recht hebben opvang. ”

Westert, die bij de Protestantse Diaconie Amsterdam actief is bij het Juridisch steunpunt voor dak- en thuislozen, stelt dat daklozen de afwijzing van hun aanvraag om onderdak in de meeste gevallen niet schriftelijk bevestigd krijgen. „Ze worden bij het opvangloket vaak weggestuurd zonder document. Terwijl ze wel recht hebben op zo’n beschikking van afwijzing. Op grond daarvan kunnen ze bij de rechter in beroep gaan tegen de afwijzing.”

Niet gemeenten, maar de rijksoverheid zou opvang voor daklozen moeten bekostigen, bepleit Westert. „De geschiedenis leert dat een gemeente zal proberen te bezuinigen op daklozenzorg als ze de opvang zelf moet finaniceren. Een nadeel van centrale financiering van opvangvoorzieningen is wel dat lokale overheden niet worden geprikkeld om de kosten te beheersen. Hierdoor bestaat het risico dat gemeenten overgaan tot een al te ruimhartig opvangbeleid.”