Dr. Van Vlastuin gaat per 1 januari de leerstoel theo­logie en spiritualiteit van het gereformeerd protestantisme bekleden, meldde prof. W. Janse, decaan van de faculteit godgeleerdheid, gistermorgen. De theoloog uit Wezep is al sinds 2005 als docent systematische theologie wegens het Hersteld Hervormd Seminarie (HHS) aan de universiteit verbonden. Vanaf 2007 is hij tevens rector van het seminarie, waar hersteld hervormde predikanten en anderen worden opgeleid. Dr. Van Vlastuin noemt zijn aanstelling als hoogleraar bijzonder. „Een mijlpaal.”

U wordt VU-hoogleraar. Wat betekent dat voor uw werkzaamheden voor het HHS?

„Deze benoeming gaat niet ten koste van mijn werk voor het seminarie. Het is de bedoeling dat ik rector blijf en dezelfde vakken blijf geven. Het seminarie maakt deel uit van de VU, zodat ik dezelfde vakken nu in een andere hoedanigheid ga geven. Ik krijg er natuurlijk wel extra taken en bevoegdheden bij. Het belangrijkste is dat ik nu als eerste begeleider promoties kan begeleiden. Dat vind ik persoonlijk de grootste winst. Ik begeleidde als docent al wel promovendi, maar daar moest altijd een hoogleraar bij betrokken zijn. Hopelijk trekt het profiel van deze nieuwe leerstoel ook promovendi aan.”

Door wie is de leerstoel nu ont­worpen, door de VU of door het HHS?

„De Hersteld Hervormde Kerk wilde graag een hoogleraar aan de VU hebben, ook nu prof. W. J. op ’t Hof er eind dit jaar mee stopt (zie kader, JvdK). Niet dat ik zijn opvolger ben, maar er is gezocht naar een constructie waarbij mijn werk wél ten goede blijft komen aan de HHK, terwijl ik tegelijk ook hoogleraar word. Een bijzonder hoogleraarschap, zoals verschillende organisaties en verenigingen dat hebben, was geen optie, want zo iemand kan maar een aanstelling van 0,4 fte hebben, terwijl ik al voltijds op de VU rondloop. Het is nu een leerstoel die wordt gesponsord door de HHK en waarbij de kerk heeft meegedacht over de invulling. De kerk heeft ook randvoorwaarden gesteld, bijvoorbeeld dat er iemand van de HHK wordt benoemd. De synode heeft hier in juni over gestemd. De benoeming heeft zich in een VU-kader voltrokken, zodat de normale sollicitatieprocedure is doorlopen, inclusief alle academische eisen. Het leerstoelprofiel heb ik ontworpen in samenspraak met diverse gremia binnen de VU.”

Wat zegt het dat de VU ruimte biedt voor een voltijds hoogleraar uit orthodoxe hoek?

„Ik denk dat het een positief signaal is. Ik weet dat de VU met deze benoeming ook wil laten zien dat men de gereformeerde gezindte helemaal ziet zitten. Er spreekt een grote loyaliteit uit naar de HHK. Tegelijk wordt zo’n post uiteraard wel beoordeeld op z’n eigen merites en moet het leerstoelprofiel relevant zijn. In het kader van het besluit dat onlangs genomen is, om als theologische faculteit zelfstandig door te gaan, krijgt deze benoeming nog meer profiel. Als je dan zelfstandig wilt blijven, moet je ook zorgen dat je opleiding body heeft. Deze benoeming voldoet daaraan.”

Wat zijn uw plannen als het gaat om het thema spiritualiteit?

„Mijn gedachte is om een soort actuele gereformeerde spiritualiteit te ontwerpen. Een beetje naar analogie van mijn laatste boek, ”Word vernieuwd”, dat gaat over een theologie van de persoonlijke vernieuwing. Daarin is de eenheid met Christus (de ”unio mystica”) het sleutelwoord en onderzocht ik de effectiviteit van de geestelijke eenheid met Christus. Bij spiritualiteit gaat het over de relatie zélf. Ik wil onderzoeken hoe die zich verhoudt tot de huidige cultuur, de klassiek-christelijke bronnen en andere theologische benaderingen. Het thema spiritualiteit is vandaag de dag heel belangrijk.”

Met welke theologen gaat u zich bezighouden?

„Edwards, op wie ik promoveerde, blijft meedoen. Calvijn is nog altijd heel belangrijk als theologisch kader. Ook om Luther kun je bij dit thema niet heen. Maar ik wil me ook bezighouden met de vroege kerk. Iemand als Augustinus biedt als het gaat om spiritualiteit contouren die verbleekt zijn. Tegelijk zie ik in de hedendaagse theologie meer aandacht voor een thema als verlangen. De theologie heeft lang de neiging gehad te rationaliseren, in concepten te denken. Terwijl het ook over de beleving moet gaan. Juist in de klassiek-christelijke traditie vormen spiritualiteit en theologie een eenheid.”

Prof. Op ’t Hof stopt

Prof. dr. W. J. op ’t Hof stopt per 31 december met zijn hoog­leraarschap aan de VU, meldt dr. Van Vlastuin. Prof. Op ’t Hof was sinds 2005 bijzonder hoogleraar van het gereformeerd piëtisme. In oktober 2012 werd hij 65 en moest hij stoppen. Hij kreeg echter een verlenging van twee jaar. In juli 2013 meldde het Hersteld Hervormd Seminarie dat prof. Op ’t Hof wegens gezondheids­problemen had gevraagd ontheven te worden van zijn onderwijstaken. De onderwijstaak naast het hoogleraarschap wordt sindsdien verzorgd door dr. J. van de Kamp, dr. B. J. Spruyt en ds. J. L. Schreuders. Prof. Op ’t Hof bleef daarbij het werk van het hoogleraarschap als zodanig (0,2 fte) doen. Dat dienstverband loopt nu ten einde. De hoogleraar blijft vooralsnog als gastdocent actief, aldus dr. Van Vlastuin. „Op de langere termijn moeten we ons buigen over de definitieve opvolging.”