Het moet vorige week zaterdag een bittere ervaring zijn geweest voor de Groningse vogelaar Ewold Horn. Ineens raakte hij, al bijna drie jaar vastgehouden door moslimterroristen in de Filipijnen, zijn Zwitserse medegevangene Lorenzo Vinciguerra kwijt.

Het duo werd in februari 2012 tijdens een vogelkijktrip in de Filipijnen gegijzeld door moslimrebellen van de terreurgroep Abu Sayyaf. Toen vorige week zaterdag het Filipijnse regeringsleger in een vuurgevecht raakte met de moslimrebellen, zag de Zwitserse gekidnapte zijn kans schoon. Hij greep een kapmes van een bewaker, doodde hem ermee en wist te ontkomen aan zijn gijzelnemers. De Zwitser raakte lichtgewond. Ewold Horn was niet in staat mee te vluchten, verklaarde Vinciguerra. De vogelaar uit het Groningse Termunten is ernstig verzwakt.

De Groningse natuurwetenschapper Ben Koks, een kennis van Ewold Horn, luisterde met „gespitste oren” naar het recente nieuws in de gijzelingszaak. „Ik ben blij dat Ewold Horn nog leeft, maar maak me wel zorgen. Wat is zijn leven nog waard als hij kennelijk doodziek in de jungle wordt vastgehouden?”

Het „spectaculaire” verhaal over de ontsnapping van de Zwitser neemt Koks niet zonder meer voor waar aan. „Ik ben op dit punt een wantrouwig mens die niet zomaar gelooft wat in de media staat. Ik ken die Zwitser niet. Hij schijnt als een soort Rambofiguur een bewaker te hebben uitgeschakeld.”

Ook is Koks er nog niet van overtuigd dat het daadwerkelijk moslimterroristen zijn die Horn vasthouden. „Het kunnen ook gangsters zijn die alleen uit zijn op geld.”

Horn is dierenpreparateur; hij zet wereldwijd dieren op. „Een expert”, weet natuurliefhebber Koks. Hij is ervan overtuigd dat Horn in 2012 goed voorbereid op expeditie ging in de Filipijnen. „Het is pertinent niet een naïeve bioloog.”

Zelf reist Koks ook nogal eens naar gebieden –in Afrika– waar je gekidnapt zou kunnen worden. „Je moet goede kennis hebben van het land en beschikken over betrouwbare lokale partners. Blijf niet te lang op één plek. Zorg voor goed materiaal. Zodat je niet in een afgelegen gebied stil komt te staan met autopech.”

Prangende vraag in gijzelingssituaties is of de Nederlandse regering losgeld moet betalen om zo een landgenoot vrij te krijgen. Naar verluidt is een land als Frankrijk scheutiger met losgeldbetaling dan bijvoorbeeld Amerika. Zou Nederland moeten betalen voor Horn? „Nee”, reageert Koks. „Dat zou onverstandig zijn.”

Rijke

Ook een andere ontvoerde Nederlander, treinmachinist Sjaak Rijke uit Woerden, kwam deze week in het nieuws. Rijke werd in november 2011 in Mali ontvoerd door terreurgroep al-Qaida in de Islamitische Maghreb (AQIM). Ook enkele andere buitenlanders werden gekidnapt. Rijkes vrouw Tilly wist destijds te ontsnappen.

En ook voor Sjaak Rijke waren deze week de druiven zuur. AQIM liet de Fransman Serge Lazarevic gaan. Ook die werd in 2011 in Mali ontvoerd, een dag voordat Rijke werd gekidnapt. De Woerdenaar zit nog altijd vast. Enkele weken geleden dook wel een video op waarin hij de regering oproept meer voor hem te doen.

Dilemma

Journaliste Judith Spiegel (1970) weet maar al te goed wat het is om te worden gekidnapt. Samen met haar vriend Boudewijn Berendsen werd ze in 2013 in Jemen maandenlang gegijzeld.

Of de Nederlandse regering bereid moet zijn om in de buidel te tasten om gegijzelde landgenoten vrij te krijgen? „Dat is een vreselijk dilemma”, reageert Spiegel per telefoon vanuit Koeweit.

„Ik begrijp dat regeringen redeneren dat je niet moet toegeven aan terroristen en criminelen. Maar als de gegijzelde een familielid is, wordt het anders. Nu IS de afgelopen tijd onthoofdingsvideo’s heeft getoond, lijkt er bijvoorbeeld onder gewone Amerikanen iets meer begrip te komen voor het betalen van geld aan terroristen. Iedereen snapt dat het Westen terroristen niet wil financieren met losgeld. Maar ik kan me voorstellen dat familie zegt: „Het moet maar.” Om te voorkomen dat hun zoon wordt onthoofd. Overigens is IS niet afhankelijk van losgeld. De terreurorganisatie verdient aan olie en heeft geldschieters in bijvoorbeeld Koeweit.”

Spiegel zegt nog altijd niet te weten of de Nederlandse autoriteiten de kidnappers geld hebben verstrekt. „Het ministerie van Buitenlandse Zaken houdt zich op de vlakte.”

Lees ook in Digibron:

Los van bezit, maar vast aan Jemen (Reformatorisch Dagblad, 21-03-2014