De olieprijs staat al enkele maanden flink onder druk. De tegenvallende economische groei in delen van de wereld betekent minder vraag naar deze grondstof en tegelijk zorgt de steeds grotere productie van schalieolie in de Verenigde Staten voor een toenemend aanbod. Topvrouw Christine Lagarde van het Internationaal Monetaire Fonds (IMF) is blij met deze ontwikkeling. De mondiale economie zal er wel bij varen. Een prijsdaling met 30 procent vertaalt zich volgens haar in 0,8 procent extra groei.

Maar voor Rusland hangt in dit verband de vlag er anders bij. Lagarde tekende deze week bij haar optimisme aan dat met name die grootmacht juist kwetsbaar is geworden door de huidige situatie. Zij sprak van een „significante bedreiging.”

De waarde van de roebel, de nationale munt, ging dinsdag opnieuw onderuit. Een dag eerder was er al sprake van weer een volgend historisch dieptepunt. Op de beurs in Moskou lopen de aandelenkoersen voortdurend rake klappen op. Investeerders keren, nu de vooruitzichten onzeker zijn, het land de rug toe. De lange rente is onder invloed van die kapitaaluitstroom gestegen naar zo’n 11 procent, het hoogste peil in vijf jaar. En verder holt een inflatie van bijna 10 procent de koopkracht van de burgers uit.

Nieuwe prognose

Het Russische ministerie van Economische Zaken kwam dinsdag met een bijgestelde prognose voor de nabije toekomst. Die ziet er bepaald niet rooskleurig uit. Het beeld is binnen korte tijd sterk verslechterd. Zo verwachten de rekenmeesters dat het bruto binnenlands product (bbp) volgend jaar met 0,8 procent zal krimpen. Dat betekent een stevige neerwaartse aanpassing ten opzichte van de vorige raming. Die ging nog uit van een groei van 1,2 procent. De perspectieven zijn gekanteld: geen expansie meer, maar afglijden in een recessie. De jongste cijfers duiden op de ergste terugslag sinds 2009, toen ook Rusland de gevolgen ondervond van de financiële crisis.

Het ministerie heeft voorts de voorspelling voor de olieprijs in 2015 verlaagd, naar gemiddeld 80 dollar per vat, waar het eerder rekende met 100 dollar. Het gaat hierbij om de prijs van wat heet Urals, de belangrijkste oliesoort die Rusland aan het buitenland verkoopt. Dit jaar komt de notering naar schatting uit op gemiddeld 99 dollar, terwijl eerder 104 dollar werd voorzien.

Olie en gas zijn de voornaamste exportproducten van Rusland. Ze zijn voor de overheid van groot belang. Ongeveer de helft van de begroting wordt namelijk gefinancierd uit de inkomsten van de energiesector. Volgens analisten heeft het land een olieprijs nodig van 100 dollar om het overheidsbudget in evenwicht te brengen. De Russische centrale bank liet maandag weten momenteel te werken aan scenario’s voor een opbrengst die structureel in de buurt van 60 dollar per vat schommelt.

Het ministerie denkt dat de roebel ook volgend jaar zwak zal blijven in relatie tot de dollar. De munt daalde vooral afgelopen weken hard, nadat de centrale bank begin november besloot af te zien van interventies om de neergang te stuiten.

Poetin

De cijfers spreken duidelijke taal, maar ondertussen probeert president Vladimir Poetin de schijn op te houden dat er weinig aan de hand is. „We kunnen hiermee leven, niks bijzonders”, zo reageerde hij bijvoorbeeld vorige week op de verdere prijsval van olie na het besluit van de OPEC om de productie niet te verkleinen. De Russische media op hun beurt schotelen de bevolking vooral voor dat westerse landen grote hinder ondervinden van het door het Kremlin afgekondigde embargo tegen hun producten.

De werkelijkheid lijkt echter dat de Russen zich moeten voorbereiden op economisch zware tijden. Morgen houdt Poetin zijn jaarlijkse toespraak in het parlement. Het is afwachten of hij geleidelijk aan misschien kiest voor toch een wat meer realistische toonzetting van zijn bewoordingen.