Met schepjes en borsteltjes werden afgelopen week voorzichtig de muren en zelfs nog puntgave stenen vloeren blootgelegd van een deel van een kasteel dat vermoedelijk rond 1500 is gebouwd. Op een plek waar alleen een buitenmuur van een rondeel werd verwacht, troffen de archeologen de fundamenten aan van een 
veel grotere losstaande toren. Een verrassing voor de archeologen. „Dit is niet terug te vinden op oude kaarten”, vertelt Henk Hovenkamp van Oudheidkundige Vereniging Herderewich 
en stadsarchivaris. „We zochten ronde muren van het rondeel, maar stuitten op dit mooi 
bewaard gebleven fundament.”

Het is de zoveelste vondst in de Harderwijkse bodem en een bewijs dat de stad vroeger veel groter en indrukwekkender was dan tot nu toe werd aangenomen. Bodemonderzoek op deze plek was vereist, omdat de gemeente Harderwijk een brug wil bouwen vanaf de binnenstad naar de toekomstige woonwijk het Waterfront. Dat bruggenhoofd blijkt nu precies ingetekend te zijn op de plek waar de historische vondst is gedaan.

Archeologisch onderzoek in de Harderwijkse binnenstad kwam echt in een stroomversnelling toen in 2007 een deel van een stadskasteel werd opgegraven in de Bruggestraat. Op die plek moest nieuwbouw komen, maar archeologisch onderzoek werd verplicht door nieuwe Europese regelgeving. Ondanks de druk van de aannemer en de gemeente om de grond snel op te leveren, kon archeologisch Bureau Raap op die plek drie maanden lang onderzoek doen en ontdekte archeoloog Martijn Schabbink dat Harderwijk toch veel ouder was dan op voorhand werd aangenomen.

De afgelopen paar jaar gingen archeologen tientallen malen de grond in rond de binnenstad. Twee jaar geleden besloot de gemeente om alle afvalcontainers in de binnenstad ondergronds te maken. Daarvoor werden gaten gegraven op ruim twintig plekken in de binnenstad. Dat leverde een mooi beeld op van de fundamenten van het middeleeuwse Harderwijk die ‘netjes opgeborgen’ onder de grond bleken te liggen. Onder de grond bij de Markt werd vorig jaar een deel van de blijkbaar enorme minderbroederskerk blootgelegd.

De vondst van de fundamenten van een dwangburcht vlak naast restaurant Papa Beer deed vermoeden dat ook aan de rand van de haven een groter complex heeft gestaan. „Dat blijkt nu zo te zijn”, vertelt stadsarchivaris Hovenkamp. „We waren eigenlijk op zoek naar het fundament van het rondeel op de plek waar Flevo Rondvaarten zit. Nu lijkt het erop dat we de fundamenten van een flinke toren hebben gevonden. Het was waarschijnlijk onderdeel van de dwangburcht. We hebben in oude archieven verhalen gevonden dat de stadsmuren en torens niet alleen gebouwd werden om vijanden buiten de poort te houden, maar ook om de bevolking in toom te houden. Er stonden meer kanonnen op de stad zelf gericht dan naar buiten. Daar komt de benaming ”dwangburcht” vandaan.”

De archeologen zouden eigenlijk gisteren het gat weer hebben moeten dichten. Maar maandag kan toch nog een klein stukje worden doorgegraven. Hovenkamp: „Het is het grote probleem voor archeologen, we werken in dit soort projecten altijd onder grote druk. Het moet snel en mag niet te veel kosten. Jammer, maar waar.”