Vergrijsde kerkgangers in Krimpen aan de Lek
Veel zaad is er gestrooid in de Vrije Evangelisatie te Krimpen aan de Lek. Op 2 januari waren de zaaiers uitgestrooid. „Waar is het zaad gevallen?” vroeg bestuurslid A. W. Brand in zijn toespraak na de laatste dienst. „Is het zaad door de vogels weggepikt? Of is er door genade zaad gevallen in een weltoebereide aarde?” Toen sloot de evangelisatie voor het laatst haar deuren.
Het aantal kerkgangers was langzaamaan teruggelopen. Opvolgers voor het bestuur bleken er niet te zijn. Bestuurslid C. A. den Uijl: „We hadden op het laatst nog wel een vaste kern van ongeveer zestien bezoekers, maar we hielden ook soms diensten voor acht of negen mensen.”
In het verleden zat het kerkje nog vaak vol: zestig, zeventig kerkgangers, dat was geen uitzondering. De mensen zijn inmiddels vergrijsd. Jongeren verhuisden vaak, naar Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel of Rotterdam. De ouderen vielen weg en er kwamen nagenoeg geen nieuwe kerkgangers bij.
„De leeftijd gaat ook een rol spelen”, zegt Den Uijl, wijzend naar medebestuurslid Brand (74) en hemzelf (68). „En de organist is inmiddels ook 74.” Brand is 43 jaar bestuurslid geweest, Den Uijl 25 jaar, en organist P. Berger heeft 42 jaar het orgel bespeeld.
Begin vorig jaar vroeg iemand spontaan tijdens de jaarlijkse mansledenvergadering hoe het nu verder moest. „We hebben er met elkaar nog eens een poosje over nagedacht”, zegt Brand, „maar uiteindelijk konden we geen ander besluit nemen dan om de evangelisatie op te heffen. Het heeft ons met weemoed vervuld.”
Op 2 januari 2004 werd de laatste dienst gehouden. Ds. H. Molendijk, oud gereformeerd predikant te Oosterland, sprak in deze dienst over Jesaja 51:6: „Heft ulieder ogen op naar de hemel en aanschouwt de aarde beneden; want de hemel zal als een rook verdwijnen, en de aarde zal als een kleed verouden, en haar inwoners zullen desgelijks sterven; maar Mijn heil zal in eeuwigheid zijn, Mijn gerechtigheid zal niet verbroken worden.”
„Wat onze ligging betreft”, zegt Den Uijl, „worden we gezien als oud gereformeerden. Onze kerkdiensten zijn ook vaak vermeld geweest in het kerkblad van de oud gereformeerde gemeente in Kinderdijk.”
De stichting Vrije Evangelisatie in Krimpen aan de Lek werd in 1952 opgericht. De leer in de hervormde kerk ter plaatse en het invoeren van de nieuwe kerkorde (1951) was volgens een aantal mensen de oorzaak. In een oude paardenstal gingen ze samen preeklezen. Ds. Joh. van der Poel leidde op 6 september 1952 de eerste dienst. Het was Ph. Verlinde (voorheen ouderling bij ds. L. Boone in St.-Philipsland) die als lerend ouderling in Krimpen de diensten leidde van 1953 tot aan zijn overlijden in 1961.
In de paardenstal ging het er nogal primitief aan toe, zegt Brand. „De boerderij waar de kerk onderdeel van uitmaakte, werd verkocht. Wij konden het hele terrein kopen, maar we hadden natuurlijk geen geld. De nieuwe eigenaar zegde ons de huur op.”
In 1961 werd het huidige kerkgebouw aan de Tuinstraat in gebruik genomen in een dienst waarin ds. B. Toes preekte over de tekst „Op Welke ook gij mede gebouwd wordt tot een woonstede Gods in de Geest” (Efeze 2:22). Predikanten die regelmatig voor de evangelisatie hebben gesproken, waren onder meer ds. G. van de Breevaart, ds. M. J. Middelkoop, ds. B. Toes, ds. K. van den Belt, ds. T. Klok, ds. A. Wijnmaalen en ds. A. C. Rijken. In bijzondere diensten gingen ook wel predikanten voor van de Gereformeerde Gemeenten, zoals ds. C. Hegeman, ds. J. Koster, ds. M. Mondria en ds. E. Venema. „Velen preekten hier wel eens gemakkelijk”, zegt Den Uijl. „Ze konden hun woord hier wel kwijt”, zegt Brand. „Aan de Tuinstraat hebben we Gods goede hand ervaren. ”
Als er zondags geen voorganger was, dan lazen de bestuursleden een preek: van Smijtegelt, Floor, Luther, Flavel, Ryle, Kohlbrugge, Van der Poel, Philpot, Kersten, Zandt of Lamain.
Mevrouw T. Broere heeft dertig jaar bij de evangelisatie gekerkt. De herinneringen zijn mooi: Het kerkje was vroeger vol. Er moesten vaak stoelen worden bijgezet. „We hebben het goed gehad met elkaar. De zondagse diensten waren voor ons een rustpunt in de week. En wat ook zo mooi is, was dat we, voorzover mij bekend, nooit problemen of onenigheid hebben gehad. Tijdens vakantieperiodes kerkten we natuurlijk wel eens ergens anders, maar ik was altijd weer blij als ik zondags naar mijn eigen kerkje kon.”
En nu is het voorbij. „Ja, voorbij”, zegt mevrouw Broere. „Het moment waarop de kanselbijbel dichtging, vond ik heel moeilijk, dat was erg emotioneel. Dat geluid toen die Bijbel dichtviel, dat vergeet ik nooit.”
„Maar Gods Woord blijft”, zegt Brand. „De Bijbel ging dicht, en dat was heel wat. Dat moment had veel te zeggen, maar Gods Woord houdt stand in eeuwigheid. Het Woord is voor óns nog niet gesloten.”
Den Uijl: „Er was in die dienst een vrouw die een ander leven kent. Ze zei na afloop: Toen die Bijbel dichtviel, was het net alsof er iets in mij knapte.”
De eerste zondag na het sluiten van de evangelisatie bleef mevrouw Broere thuis. „Ik wist gewoon niet waar ik heen moest. Ik heb thuis maar naar een bandje geluisterd.”
De meeste bezoekers van de voormalige evangelisatie kerken nu bij ds. A. Kort in Krimpen aan den IJssel. Anderen hebben kerktelefoon van de evangelisatie in Lekkerkerk, of van het hervormd lokaal in Capelle aan den IJssel.
De stichting Vrije Evangelisatie is in onderhandeling met de gemeente om het gebouw aan de Tuinstraat van de hand te doen. Wat de nieuwe bestemming zal worden, is nog niet geheel duidelijk, „maar het wordt geen disco, geen café en geen moskee”, zegt Den Uijl. De inventaris van de kerk is geschonken aan de Stichting Kom Over En Help, ten behoeve van een kerkgebouw in Aksakovo (Bulgarije).
Hoe zien de bestuursleden de plaats van een vrije groep, naast de vele kerkverbanden die er ook zijn? Brand: „Deze evangelisatie is uit de nood geboren, omdat er hier geen mogelijkheden meer waren om te kerken.”
Mevrouw Broere: „Eigenlijk moeten we gewoon eerlijk zeggen dat we nooit echt het besef hebben gehad dat we ons naast de kerkelijke lijnen bevonden. Het was allemaal zo vanzelfsprekend. De bezoekers van de evangelisatie zijn nooit lastige mensen geweest.”