Vorige week donderdag werden we als RD-lezers verrast met een lezenswaardige bijlage over evangelisatie (RD 20-11). Reden tot dankbaarheid als je ziet hoeveel er, zoekend en biddend en worstelend, op allerlei plekken gebeurt. Eén artikel maakte de nodige gedachten bij me los: over de vraag of kerkplanting de meest vruchtbare manier van evangeliseren is in deze tijd. „Ja”, zegt evangelist Theo Visser. „Nee”, zegt ds. Labee. Deze discussie over de term ”kerkplanting” is onterecht. De Gereformeerde Gemeenten kennen het fenomeen van kerkplanting niet; zij hanteren de lijn van ”gemeenschapsvorming”. Maar kan iemand mij uitleggen wat het theologische verschil is tussen ”gemeenschapsvorming” en ”een gemeente stichten”? ”Vormen” en ”stichten” zijn beide werkwoorden en voor beide geldt: het is de Heere Die harten opent en Die Zijn Geest uitstort: „u hebt Mij niet uitgekozen, maar Ik heb u uitgekozen.”

Meerdere keren heb ik zendingsposten van de Gereformeerde Gemeenten in het buitenland bezocht. Wat daar gebeurt is natuurlijk niets anders dan kerkplanting, alleen noemen we het niet zo. Er worden zendelingen en evangelisten uitgezonden, er worden lokale pastors opgeleid en uitgezonden naar onbereikte stammen en daar wordt (jawel!), na het aangaan van contacten en het uitdelen van het Evangelie, een kerkje gebouwd.

En momenteel geldt voor diverse zendingsvelden van de ZGG dat er niet zozeer meer een moeder-dochter-, maar een zusterrelatie is gegroeid met de ontstane kerken in die landen. Kerken die qua theologische inhoud niet verschillen van de zusterkerk in Nederland, maar qua vormgeving wel degelijk. Diverse liturgische gebruiken en liedstijlen zijn toegespitst op de cultuur ter plekke. Zo deed Paulus dat ook: „Alles doen om er enigen te winnen.”

Zendingsland

Wat de Gereformeerde Gemeenten (en een aantal andere kerkverbanden) niet doen, is erkennen dat Nederland inmiddels óók zendingsland is en dat er ook hier evangelisatieposten en gemeenten mogen worden vormgegeven naar de cultuur van de gemiddelde Nederlander (die niet meer gelooft). In andere kerkverbanden, waaronder de Christelijke Gereformeerde Kerken, gebeurt dit wel. En zonder dat de radicale Evangelieboodschap aangepast wordt!

Nog te veel geldt, in de woorden van ds. Labee, dat in enkele gevallen „belangstellenden doorstromen naar een bestaande gemeente in de buurt.” Waarmee gezegd is dat de evangelisatiepost dus géén bestaande gemeente is. Je kunt er formeel geen lid worden en als je belijdenis doet of gedoopt wordt, dan word je ingeschreven in de verantwoordelijke ‘gewone’ gereformeerde gemeente. Terwijl er ter plekke wel degelijk iets ontstaat, vergelijkbaar met de zendingsposten in het buitenland.

Het is eerlijk dat er in het bewuste artikel gezegd wordt dat ds. Labee te weinig af weet van gemeentestichtingen van andere kerkverbanden om iets over de groei daar te kunnen zeggen. Maar hij zegt wel: „In veel gevallen klinkt er: Sluit je bij ons aan, maak een keuze voor God en je bent een gelovige.” Ik weet niet precies hoe het bij de evangelisatieposten gaat, maar ik kan wel zeggen dat het bij kerkplantingen niet op deze manier werkt.

De waarheid is vele malen weerbarstiger. Als God mensenharten in beweging zet, komt er van alles los. Waar ds. Labee zijn „in veel gevallen” op baseert, blijft onduidelijk. Een korte inventarisatie bij collega’s leert me dat niemand van ons op zondagen deputaten evangelisatie van de Gereformeerde Gemeenten langs heeft gehad.

Wat er mijns inziens gebeurt in de kerkplantingen, is dat de Evangelieboodschap onverkort klinkt, maar dat de mogelijke (menselijke, kerkelijke) drempels die er zouden kunnen zijn om mensen ‘binnen’ te laten komen, zo veel mogelijk geëffend worden. Daar slagen, onder Gods zegen, diverse kerkplantingen in (naast alle fouten die ze maken). En daar zou je van moeten willen leren.

Luie stoel

Het zou enorm helpen als dit kerkverband durft te erkennen dat een evangelisatiepost niet op termijn een ‘gewone gereformeerde gemeente’ wordt, net zo min als een kerk op het zendingsveld van de ZGG op den duur een gewone gereformeerde gemeente wordt. Bovendien zou het een zegen zijn als we binnen de gereformeerde gezindte elkaar niet de maat nemen op onze manier van evangelisatiewerk, maar elkaar bemoedigen en stimuleren.

In dezelfde krant voert evangelist Baan een eerlijk betoog over de staat van de kerk. Daar spreekt hoop en verlangen uit. En in de kolom naast de discussie over kerkplanting, zegt nota bene een bezoeker van een evangelisatiepost van de Gereformeerde Gemeenten, die kennelijk weet heeft van dit soort discussies: „Ik heb veel respect voor evangelisten. Ze moeten rekening houden met een achterban die in zijn luie stoel op de Veluwe eenzijdige ideeën verkondigt over hoe je een evangelisatiepost runt. (…) Ze doen Zijn werk en moeten geen kerkpolitici worden.” Waarvan akte.

De auteur is evangelist voor de christelijke gereformeerde zendingsgemeente Hoop voor Noord in Amsterdam.