Onbevangen geeft Marja Boedart (57) haar bezoek een hand. Zo’n begroeting had enkele jaren geleden veel voeten in de aarde. „Het vooruitzicht van een simpele handdruk hield mij vroeger dagenlang bezig. Ik smeerde mijn handen verschillende keren in met aluminiumchloride, wat de kwaal tijdelijk verminderde. Kort voor een ontmoeting hield ik mijn handen een tijdje onder koud stromend water, waardoor ze kouder en minder klef aanvoelden. Nadat de deurbel was gegaan, droogde ik mijn handen nog even af aan een doek.”

Omdat deze aanpak niet afdoende was, had Boedart altijd een aantal smoezen en trucjes paraat. „Bijvoorbeeld dat ik verkouden was of net mijn handen had gewassen. Ik heb als communicatieadviseur gewerkt. Voor een afspraak trok ik sowieso een colbert aan. Dan kon ik mijn handen onder het colbert verstoppen. Tijdens een gesprek zat ik vaak met de handen tussen mijn benen om ze zo stiekem droog te kunnen wrijven. Sowieso had ik altijd stapels stoffen zakdoeken in mijn tas.”

Taboe

Hyperhidrosis komt het meest voor aan handen en/of oksels, soms in combinatie met de voeten. Mensen kunnen ook last hebben van overmatig zweten op het hoofd of over hun hele lichaam.

Artsen denken dat 3 procent van de Nederlanders deze aandoening heeft. Het kunnen er echter meer zijn, omdat er op hyperhidrosis een taboe rust. Veel mensen zwijgen erover. Dat blijkt uit de verhalen in Boedarts boek ”Hyperhidrosis. Een positief boek over overmatig zweten”. De auteur zelf dacht lange tijd dat ze de enige was en verzweeg het zweetprobleem voor iedereen. Ze deelde het pas vlak voor hun trouwen met haar partner.

De oorzaak van hyperhidrosis is onbekend. Artsen denken aan een toegenomen stimulatie van de zweetklieren door de sympathische zenuw.

Er bestaan diverse behandelingsmogelijkheden voor het overmatig zweten. Botoxinjecties hebben een tijdelijk effect. Veel mensen kiezen tegenwoordig voor een operatie. Boedart onderging in 2013 een kijkoperatie, waarbij de sympathische zenuw op een vastgesteld niveau wordt doorgenomen. „Met een fantastisch en blijvend resultaat. Ik had direct kurkdroge handen. Net als vele anderen kreeg ik wel last van wat compensatiezweet op mijn rug en buik. Maar alleen bij inspanning en hoge temperaturen, en dat is normaal.”

Fris en fruitig

Boedart noemt hyperhidrosis geen ziekte, maar een handicap. „Ik heb voor mijn boek 26 zweters geïnterviewd. Dat gaf veel herkenning. Het zweetprobleem houdt je altijd bezig, je hebt er een dagtaak aan. Vooral omdat het zo veel impact heeft op het sociale verkeer.”

Zweters hebben het moeilijk. „De maatschappij –neem alleen al de reclame– verlangt van ons dat we fris en fruitig zijn. Grote natte plekken in kleding passen niet in dat beeld. Ook niet de zweetlucht waar sommige mensen met hyperhidrosis aan de oksels last van hebben. Deze zweters zijn altijd in de weer met deodorants en geurtjes, maar dat helpt onvoldoende.”

Het is belangrijk dat omstanders omzichtig omgaan met mensen die aan hyperhidrosis lijden, stelt Boedart. „Een ongenuanceerde reactie kan grote gevolgen hebben. Tijdens de ruim veertig jaar dat ik last had van kletsnatte handen kreeg ik daar slechts één opmerking over. In mijn kinderjaren trok iemand met een vies gezicht haar hand terug en zei: „Bah, was is dit?” Dat moment is mij altijd bijgebleven. Ik ben niet de enige bij wie dit het geval is.”

Kletsnat stuur

De klachten begonnen bij Boedart rond haar tiende. „Ik vond mijzelf raar, omdat ik ontdekte dat klasgenoten geen natte handen hadden. Voor de klas staan, was verschrikkelijk. Het papier dat ik vasthield, werd nat en mijn handen gingen druppelen. Gymmen was gevaarlijk, omdat ik minder grip op het klimrek en de ringen had.”

Ook als volwassene voelde Boedart zich vaak ongemakkelijk. „Ik liet nooit mensen meerijden in de auto. Wat zouden ze wel niet van mij denken als ze het kletsnatte stuur zagen? Vast dat ik een stresskip ben.

Het geven van presentaties tijdens mijn studie en later op het werk was enerzijds leuk en anderzijds verschrikkelijk. Ik houd van mensen en ga graag met groepen om. Tegelijkertijd wist ik mij geen raad, want waar moest ik mijn handen laten? Solliciteren deed ik in het najaar en in de winter, want dan was de hoeveelheid vocht minder. In dat opzicht had ik niet te klagen. Bij velen blijft het zweet altijd stromen, ook al vriest het.”

Droge handen

Stress kan het zweten verergeren, ervoer Boedart. „Bruiloften en begrafenissen zorgden voor angst en onzekerheid. Ik was bang dat mensen mijn probleem zouden opmerken en wilde bij zulke gelegenheden het liefst door de vloer zakken.”

Boedart is erg blij met het resultaat van de operatie. „Ik geniet nog elke dag van mijn droge handen. Nu kan ik me tijdens mijn werk of bij een etentje volledig op de ander en op de inhoud van een gesprek richten. Ik hoef niet meer te piekeren over de kletsnatte afstandsbediening van een beamer of over glibberig bestek.”

Geen hand, maar een zoen

Overmatig zweten, hyperhidrosis, is een drama, volgens Marja Boedart. Ze had er tot twee jaar geleden last van. In ”Hyperhidrosis. Een positief boek over zweten” (uitg. Boekscout.nl, ISBN 9789402210613, 162 blz., € 17,75) beschrijft ze haar eigen ervaringen en die van 26 andere zweters die ze voor haar boek interviewde.

Veel mensen lijden in stilte. Ze voelen zich nooit ontspannen in gezelschap en schamen zich „dood”, dragen wijde, donkere kleding om natte plekken te verbloemen en plakken verknipte vuilniszakken onder de oksels of tobben met maandverband. Een enkele extraverte zweter gooit zijn probleem open, zoals de kapster die roept dat ze geen handen geeft, maar zoent omdat ze zo zweet. Het boek besteedt ook aandacht aan momenten waarop meer mensen zweten, namelijk „tijdens seks en sport.”

Mensen die overmatig zweten proberen met pillen, poeders, pleisters of injecties hun kwaal te verminderen. Een operatie heeft bij velen tegenwoordig een positief resultaat. Boedart laat hen uitgebreid aan het woord. Enkele interviews met artsen completeren haar boek.