Veel christenen zijn er verlegen mee, met de evangelisatieopdracht. Wat vertel je tegen die andersdenkende buurman, of tegen de collega die de kerk lang geleden al de rug toekeerde? Wellicht, denken sommigen, is het beter om niet met woorden maar met daden te getuigen. In de grotere steden, maar zeker ook in plaatsen waar de kerk nog zichtbaar aanwezig is. Juist daar kan het immers schuren tussen kerkgangers en niet-kerkelijken.

Jan Verkerk trad tien jaar geleden als evangelist in dienst van de hervormde gemeente in Huizen. Zijn houding in die tijd typeert hij als afwachtend. „Ik begon met ruiken, proeven en netwerken. Je hoeft niet gelijk je uiterste best te doen om te gaan getuigen. Het komt wel, dat gesprek.” Uit de oriëntatiecursussen die Verkerk jaarlijks geeft, ontstonden zoekerskringen en van daaruit, sinds vorig jaar, speciale kerkdiensten. Nog dit najaar krijgen deze zogenoemde ontmoetingsdiensten formeel de status van pioniersplek in de Protestantse Kerk in Nederland.

Verkerk reikt enkele aandachtspunten aan die hij van belang vindt als christenen iets van het Evangelie willen delen.

TIP 1

„Ga een relatie aan. Doe geen dingen ad hoc. Gooi niets door de deur, maar geef dat evangelisatieblaadje pas als je iemand kent. Het slaat misschien wel als een tang op een varken bij die buurman. Zoek naar een haventje waar je kunt aanmeren. Dat kan pas als je iemand kent. Ben je bereid zijn wereld in te stappen? Misschien houdt je collega van een bepaalde sport. Dan kun je op maandag heel veroordelend doen over sporten op zondag, maar je zou ook kunnen vragen hoe zijn weekend is geweest. Wellicht vraagt hij: Was het fijn in de kerk? Wanneer je de ander erkent in zijn eigenheid, gaat die ander ook naar jou vragen. Jezus deed dat eveneens. Wie veroordeelde hij? De farizeeën, witgepleisterde graven, die met veel uiterlijk vertoon stonden te bidden terwijl ze vanbinnen stonken.

Wanneer je elkaar leert kennen, ontstaat er vertrouwen. In al de jaren dat ik hier werk heb ik gemerkt dat vertrouwen de basis is van waaruit je kunt gaan delen. Als ik voor jou niet betrouwbaar ben, dan is mijn verhaal dat ook niet.

God kan alles. Hij kan mijn getuigenis meteen gebruiken, zelfs zonder dat ik een relatie heb met mijn buurman. Maar als je vraagt naar hoe ik het aanpak in mijn werk, dan is relatie een sleutelwoord.”

TIP2

„Volg Christus –dat is al een heel ding– en oordeel niet. Wees positief en liefdevol. Ga je naar de tandarts? Laat iemand voorgaan. Ga niet op de je strepen staan bij de receptioniste. Zeg goedendag. Maak een praatje. Het begint met belangstelling tonen en liefde geven. Zet je in voor je bedrijf. Wees een positief personeelslid, ook al is dat soms lastig. Haal koffie voor Piet en Marie, die je misschien niet helemaal liggen. Als je christen bent is dat aan alles te ruiken en te zien. De drie kenmerken van bekering zijn volgens Augustinus: zachtmoedigheid, zachtmoedigheid en zachtmoedigheid. Zo mag je over de wereld gaan. Sta je bij je buurman bekend als een zachtmoedig mens of zeur je over een tak die over de schutting hangt? Ga je tekeer als de muziek een keer te hard staat? Wil je er toch iets van zeggen, doe het dan vriendelijk. „Je hebt vaak muziek hard aan, dat zul je wel mooi vinden, maar zou het ook iets zachter kunnen?” Best moeilijk, want dat gaat helemaal tegen jezelf in. Dat kan alleen met een veranderd hart. Anders sta je iets op te houden wat niet van jezelf is. En natuurlijk ervaren we onze gebrokenheid –ik voel me als evangelist ook vaak tekortschieten– maar het gaat om je basishouding. Leef je vanuit de leer of vanuit de Heere Jezus?”

TIP3

„De ander is vrij om een keuze te maken. Een gesprek met mij als evangelist is vrijblijvend. Mensen mogen komen en weer vertrekken. Ik ga ook niet direct met iemand bidden en Bijbellezen. Dat doe ik pas als iemand erom vraagt. God, de Geest, doet het zelf. Dat geeft ontspanning. Ik zag het bij Pierre, een man die tien jaar geleden tot geloof gekomen is. Hij zei: „God heeft mij bekeerd en jij hebt mij het Evangelie uitgelegd.” Als God iemand op het oog heeft, maakt Hij Zijn werk af. Als jij ervoor kiest om met God te gaan leven, is dat Gods keuze voor jou. Hij gaat voor jou uit.”

TIP4

„Steek niet te snel het beschuldigende vingertje op. Kerkmensen zijn geen haar beter dan degenen die ze berispen. Hoor ik een bastaardvloek, dan roep ik: Hohoho. Meer niet. Begint de buurman op zondag met snoeien, dan zeg ik daar niets van. Dat is niet de zonde. Die zit in de mens zelf. De zonde is de gebrokenheid in een mens, de afkeer van God. Voordat je het weet, ga je weer moraliseren. In gesprekken zet ik de zonde daarom niet vooraan. Ik was bij een vrouw. Eerder had ik de plechtigheid voorafgaand aan de crematie van haar man geleid. Waarom ging ik naar haar toe? Ik houd van haar. Dat is mijn uitgangspunt. Ik vroeg hoe het met haar ging. Intussen bad ik: Wilt U Zelf aanknopingspunten geven? De vrouw zei: „De lieve Heer zorgt ook helemaal niet voor me.” Pats. Ik vroeg: „Waarom zou de lieve Heer –ook al houd ik helemaal niet van die benaming– niet naar jou omzien?” Ze begon te vertellen over haar leven. Over haar moeder. die haar als spook verkleed expres doodsangsten aanjoeg. Die moeder zei: „Als ik dood ben en jij loopt op de begraafplaats, dan steek ik mijn hand nog uit het graf om je te pakken.” Ga ik het dan over de zonde hebben? Nee. Al zag ik hoe de zonde het leven van deze vrouw geruïneerd heeft. Nee, dan vraag ik me af hoe God hier troost kan bieden. En dan zoek ik naar een Bijbeltekst. Het gesprek eindigde in een gebed en in tranen. Het gaat me niet per se om die tranen, maar op zo’n moment zie ik: hier is God aan het werk.

Een poos geleden sprak ik een man die op een zoekerskring zat. Ik nodigde hem en de andere kringleden uit om mee te gaan naar een kerkdienst. Hij kon die zondag echter niet omdat hij naar een voetbalwedstrijd in de ArenA zou gaan. Hij vertelde me dat hij een jaarkaart voor het voetbalstadion bezat. Ik dacht: Hier ga ik niets van zeggen. Als God werkt, doet Hij dat op Zijn eigen manier. Een paar maanden later –het liep tegen het begin van het voetbalseizoen– vroeg ik de man of hij al een nieuwe jaarkaart had. „Ik kan het niet meer”, zei hij. „God heeft het voetbal van me afgenomen.””

TIP5

„Als je voor iemand bidt, moet je ook bereid zijn om met hem of haar op weg te gaan. Ga niet met iedereen op weg. Je hebt gewoon niet voldoende tijd om met hen allen een goede relatie op te bouwen. Krijg geen messiassyndroom. Heb de ander lief. Liefde, liefde, liefde. Als ik van mijn buurman houd, ga ik anders over hem praten en denken. Het is verbazingwekkend om te horen hoe negatief christenen kunnen zijn tijdens een verjaardagsfeestje. Over de buurman, de dokter, die buitenlander. Ik heb Jezus nog nooit zo horen praten.”

Toerusting van gemeenteleden

De Gereformeerde Gemeenten brengen in januari 2015 een nieuwe folderserie uit die gemeenteleden helpt bij het voeren van gesprekken „met mensen buiten de kerk.” Iedere folder in de serie ”In gesprek met…?” gaat nader in op een onderwerp dat vaak ter sprake komt in gesprekken met andersdenkenden: ”God en de Bijbel”, ”Jezus Christus”, ”Geloof en bekering”, ”De doop”, ”Het levenseinde”, ”Trouwen”, ”God en het lijden”, ”De kerk” en ”Christenen.” Allerlei vragen over het christelijk geloof en het christelijk leven komen in folders aan bod.

De generale synode van de Gereformeerde Gemeenten sprak tijdens de laatste synodezitting uitvoerig over kerk-zijn in een seculiere samenleving en deed aanbevelingen voor de toerusting van gemeenteleden. Het deputaatschap voor evangelisatie hoopt dat gemeenteleden –en vooral jongeren– door het gebruik van deze folderserie in staat zullen zijn een toelichting te geven op een bepaald onderwerp en dat er aan de hand van dit toerustingsmateriaal nadere gesprekken ontstaan over de Bijbelse boodschap. De folder kan ook worden uitgedeeld aan geïnteresseerden.

Het streven is om in de hal van alle kerkgebouwen van de Gereformeerde Gemeenten deze serie voor gemeenteleden beschikbaar te stellen. De financiering van dit project wordt mogelijk gemaakt door de actie van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG) ”In het hart, in het oog” van het afgelopen voorjaar.