De Rekenkamer stelde donderdag dat Nederland aantrekkelijke fiscale regels heeft voor multinationals, maar daarmee niet uit de pas loopt met andere Europese landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en Luxemburg. Daarnaast bleek uit geheime documenten, die zijn doorgespit door het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) en een team van meer dan tachtig journalisten, dat concerns zoals IKEA en Pepsi in ruil voor gunstige belastingtarieven vermoedelijk honderden miljarden dollars naar Luxemburg hebben gesluisd. Ook daarbij zou Nederland een belangrijke schakel zijn.

„Als je dat hoort, gaan toch alle alarmbellen rinkelen”, zegt GroenLinks-Kamerlid Klaver. Juridisch kloppen de belastingdeals die Nederland sluit met grote bedrijven, maar „of het deugt is een tweede.” Het systeem is volgens Klaver failliet.

VVD-Kamerlid Neppérus is het daar niet mee eens. Wel pleit ook zij ervoor om in internationaal verband samen te werken om „gekke dingen” in het systeem te bestrijden. De Rekenkamer schrijft in dit verband over onbedoelde effecten: de belastingvoordelen voor multinationals pakken negatief uit voor ontwikkelingslanden en het midden- en kleinbedrijf.

Merkies (SP) zegt daarover: „De koffiezaak op de hoek heeft last van de grote internationale keten die wel belasting kan ontwijken en zij niet. Dan heb je gewoon oneerlijke concurrentie.” Neppérus is het ook hier niet mee eens. Mkb’ers hebben ook fiscale voordelen zoals een zelfstandigenaftrek en een lager tarief winstbelasting. „En Albert Heijn is ook gewoon klein begonnen”, aldus Neppérus. Koolmees (D66) noemt het „onwenselijk” dat multinationals met hun hoofdkantoor over de wereld zwerven op zoek naar lagere belastingen.

Verschillende fracties pleiten net als de Rekenkamer voor een internationale aanpak van de ontwijking en meer openheid bij het kabinet. GroenLinks wil zo snel mogelijk een debat met Wiebes. Het CDA wil daarvoor eerst nog een hoorzitting organiseren. PvdA-Kamerlid Groot is „verontrust en verbolgen over deze schadelijke praktijken.”

Minister Dijsselbloem van Financiën wees er donderdag op dat veel landen fiscale afspraken hebben. „Maar dat moet wel conform de internationale afspraken zijn. Als de berichten kloppen zijn de internationale standaarden niet gehanteerd.” De Luxemburgse regering belegde gisteren een persconferentie om de praktijken te verdedigen.