Kerk & religie

Christelijke filosofie heeft baat bij inspiratie vanuit het calvinisme

AMSTERDAM. Christelijke filosofie timmert aardig aan de weg in de Verenigde Staten, maar er is meer theologische duidelijkheid nodig, zeker vanuit het calvinisme, vindt dr. Nathan Shannon. Hij promoveerde vorige maand aan de Vrije Universiteit op het oeuvre van de prominente Amerikaanse christenfilosoof Nicholas P. Wolterstorff.

Klaas van der Zwaag
6 November 2014 09:49Gewijzigd op 15 November 2020 14:08
Dr. Nathan Shannon. beeld RD
Dr. Nathan Shannon. beeld RD

Dr. Shannon is lid van de Presbyterian Church of America, die gebaseerd is op de Westminster Belijdenis. Hij studeerde aan Westminster Theological Seminary in Philadelphia en gaf daar ook les. Hij is theoloog van beroep, maar heeft ook veel interesse in christelijke filosofie. De Verenigde Staten hebben een lange traditie opgebouwd op dit punt en scoren wereldwijd hoog.

Toch heeft Shannon vragen bij het specifiek christelijk gehalte van de christelijke filosofie. Die vragen heeft hij bijvoorbeeld bij de Vereniging van Christelijke Filosofen, die meer dan duizend leden telt. „De vereniging staat open voor iedereen die geïnteresseerd is in filosofie en zichzelf als christen beschouwt. Zo staat het in de statuten. Let op de term ”beschouwt”. Zelfs de term ”God” wordt niet nader gedefinieerd. Iemand kan op dat punt dus mormoon of zelfs hindoe zijn en Jezus als een van de goden zien. Ik denk dat christelijke filosofie gebaat is bij heldere denkbeelden. Als dat niet het geval is, hoe kun je je dan bijvoorbeeld wapenen tegen het open theïsme (een nuancering van de calvinistische visie op voorbeschikking en wilsvrijheid, KvdZ)? Dat laatste is een reëel gevaar bij calvinisten, maar ook bij evangelicalen in de Verenigde Staten.”

Shannon is lid van de Evangelical Philosophical Society, die de ”inerrancy” (de onfeilbaarheid van de Bijbel) in de statuten heeft. „De Bijbel alléén en de Bijbel in zijn geheel, is het Woord van God, en ook onfeilbaar in de originele manuscripten.”

Nauw met dit filosofisch genootschap is verbonden de Evangelical Theological Society, waarvan Shannon ook lid is. „Degenen die geïnteresseerd zijn in filosofie moeten die in dienst stellen van de kerk”, zo vindt Shannon. „Filosofische bezinning staat niet los van een confessioneel perspectief. Het gevaar van de Vereniging van Christelijke Filosofen is dat de filosofische bezinning uitloopt op spitsvondigheden die geen waarde hebben voor de kerk en geen geestelijke boodschap hebben voor hen die verloren dreigen te gaan.”

Kuyper

Dr. Shannon is een aanhanger van het denken van A. Kuyper en H. Bavinck. „Beide theologen hebben een heldere calvinistische wereldbeschouwing en weten die te verbinden met een samenhangende visie op cultuur en samenleving. Het neocalvinisme is uniek in zijn visie op de cultuur, iets wat je mist bij andere tradities in Amerika. Iedere christenwetenschapper die zich in Amerika met cultuur bezighoudt, deelt op de een of andere wijze in de erfenis van Kuyper. De zwakte van het Amerikaanse evangelicalisme is dat het geen duidelijk antwoord heeft op het secularisme in cultuur en universiteit.”

Veel werken van Kuyper zijn vertaald, maar nog steeds niet de drie delen van de ”Gemene Gratie”. Een misser, volgens Shannon, omdat juist op dit thema christenen in gesprek kunnen gaan met niet-christenen. „Kuyper verloochende nooit de antithese en maakte een strikte scheiding tussen wedergeborenen en niet-wedergeborenen. Maar dat betekende volgens hem niet dat alles in de moderne cultuur slecht was. De waarde van Kuyper is dat hij in contact met de cultuur bleef en op het punt van ethiek en wetenschap sommige inzichten van het moderne leven deelde. Ik ken verschillende jonge wetenschappers uit de gehele wereld, bijvoorbeeld uit China en Nigeria, die Kuyper lezen en die een publiek relevante theologie formuleren die is afgestemd op hun eigen cultuur.”

Een voorbeeld van een kuyperiaan is Tim Keller, aldus Shannon. „Zijn kerk is ingebed in een duidelijke cultuurbeschouwing en komt tot een goede plaatsbepaling van de christen in deze seculiere samenleving. En de formule van Keller slaat aan, gezien het succes van de kerkplanting in Manhattan.”

De interesse in Bavinck groeit sinds de vertaling van zijn ”Gereformeerde dogmatiek” in het Engels. De laatste tien jaar is die interesse in een stroomversnelling gekomen door het Centrum van Bavinck Studies aan Calvin Seminary en door het tijdschrift The Bavinck Review. „Die belangstelling is er vooral in academische kringen en zij groeit vooral in Engeland en Schotland, en in mindere mate in Amerika.”

Shannon kijkt met enige zorg naar de toekomst van de Verenigde Staten in geestelijk opzicht. „We hebben een land met een rijke christelijke erfenis. Als we echter zwak zijn in geloof en onder invloed raken van de welvaart, zal dat onze ijver voor de gezonde leer verminderen. Het komt erop aan om geen mensen naar de ogen te kijken en alleen God te vrezen. Spreuken 23:23 biedt een actuele uitdaging: Koop de waarheid en verkoop ze niet.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer