Doordat de Democraten hun meerderheid verloren in de Senaat, domineren de politieke tegenstanders van president Obama nu het Congres. Daarmee dreigt de reeds bestaande patstelling te verergeren. Plannen die vanuit het Witte Huis naar het parlement worden gestuurd, zullen vaker in de prullenmand verdwijnen omdat de Republikeinse meerderheid er niets voor voelt. Omgekeerd zal de president besluiten van de Senaat en van het Huis van Afgevaardigden vaker torpederen door er zijn veto over uit te spreken.

Uniek is deze situatie niet. Vanaf de Eerste Wereldoorlog heeft ze zich met regelmaat voorgedaan. Ze was soms heel verlammend. Tegelijk slaagden president en parlement er soms in een behoorlijk beleid te voeren, terwijl ze elkaar in de houdgreep hielden.

Obama heeft dus wel een probleem, maar het is niet onoplosbaar. Sterker, er liggen zelfs kansen. Wanneer president en parlement met een verschillende politieke achtergrond in gezamenlijk overleg een besluit nemen, kan dat zelfs meer draagvlak hebben dan wanneer één partij haar zin doordrukt.

Maar daar zit juist het probleem. Van nature zit het competitieve element diep in de genen van Amerikanen. De gezonde wedijver kan echter zodanig doorschieten dat men alleen op het uitschakelen van de tegenstander is gericht.

Het lijkt beide politieke kampen momenteel te ontbreken aan de intentie om samen te werken. Het wederzijdse wantrouwen zit zo diep dat men nauwelijks nog bereid is om samen het goede voor het land te zoeken. Dat is een reëel gevaar. En daar hebben de Amerikanen zo langzamerhand genoeg van.

Dat wijzen ook de verkiezingen van dinsdag uit. Het meest opvallende aspect is niet de winst van de Republikeinen, maar de extreem lage opkomst. De meeste Amerikanen bleven gewoon thuis uit onvrede en teleurstelling. Zij hebben ook het gevoel dat het niet meer uitmaakt wie er in Washington aan het roer zit.

Obama heeft destijds met mooie beloften, en mede dankzij zijn charisma, de verkiezingen gewonnen. Veel Amerikanen dachten toen dat er echt verandering zou komen. En wat is het resultaat? De crisis is -ondanks enig herstel– nog steeds voelbaar. De president heeft de gevaren in het Midden-Oosten onderschat. De beloofde veranderingen in de gezondheidszorg zijn lang niet vlekkeloos verlopen. Zo zou er veel meer te noemen zijn. Obama heeft inmiddels het aureool van een man die bijna alles door de vingers glipt.

De Republikeinen wordt verweten dat ze er alleen maar op uit zijn om de eigen politieke toekomst veilig te stellen door alles wat Obama wil tegen te houden en zijn bereikte doelen zo snel mogelijk af te breken.

Amerika is verdeeld, verlamd en teleurgesteld. Ook dat is niet uniek in de geschiedenis van de VS. Steeds weer hervonden de Amerikanen hun veerkracht. Maar het is wel een zorgpunt dat veel aandacht van Washington verdient. En de beste remedie is samenwerken en daadkracht tonen.