Onderzoek aan de universiteit van Lübeck wees uit dat onze hersenen gedurende de slaap verder werken aan de problemen die ons overdag hebben beziggehouden. Proefpersonen die acht uur slaap achter de rug hadden, bleken duidelijk minder moeite te hebben om een wiskundeopgave tot een goed einde te brengen dan proefpersonen die die nacht opbleven.

Aan het onderzoek, dat vandaag is gepubliceerd door het tijdschrift Nature, werkten 106 personen tussen de 18 en 32 jaar mee, evenveel mannen als vrouwen. De helft mocht slapen, de andere helft moest wakker blijven. De test bestond eruit dat de proefpersonen een reeks getallen van acht cijfers moesten herschikken volgens bepaalde regels. Twee van de regels werden gegeven, de derde zat verstopt in de opgave. De uitgeslapen groep had bijna driemaal zoveel kans de verborgen regel te vinden als de nachtbrakers.

De uitkomst bevestigt biochemische analyses van de hersenwerking, zei onderzoeksleider Jan Born. Die wijzen erop dat tijdens de slaap herinneringen, voordat ze worden opgeslagen, opnieuw gerangschikt worden. Het lijkt erop dat dit proces, waarbij kennelijk het probleemoplossend vermogen wordt aangescherpt, ook de creativiteit ten goede komt. Hoe het precies in zijn werk gaat is nog onduidelijk, maar het gebeurt in de diepe slaap, die meestal plaatsvindt tijdens de eerste helft van een achturige nachtrust. Het geheugenverlies dat bij ouderen optreedt is wellicht te verklaren uit het feit dat ouderen vaak moeite hebben voldoende slaap te krijgen, vooral het soort diepe slaap dat nodig is om herinneringen te verwerken, zei Born. „Zelfs een geleidelijke vermindering van de totale periode aan diepe slaap is gecorreleerd aan een zekere afname van de geheugenfunctie, en daarmee aan een vermindering van het vermogen om verborgen structuren te herkennen of daarop bedacht te zijn.”

In een commentaar dat bij het artikel in Nature wordt gepubliceerd, zeggen onderzoekers Pierre Maquet en Perrine Ruby van de universiteit van Luik dat Born en zijn medewerkers een slimme test hebben bedacht om precies te kunnen aanwijzen wanneer een inzicht bij de proefpersonen plaatsvond. Hun onderzoek moet voor scholen, werkgevers en overheidsinstellingen een waarschuwing zijn dat slaap van groot belang is voor goede prestaties, zeggen zij.