Stenengooiende Palestijnen in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever zijn geen unicum. Er zijn zelfs dorpen waar rellen elke vrijdag een vast wekelijks ritueel vormen dat nog nauwelijks de media haalt.

De onrust in Oost-Jeruzalem van de afgelopen tijd is echter van een andere orde. Vooral bij de start van het Joodse Loofhuttenfeest, eind september, waren de confrontaties tussen Palestijnen en Israëlische ordetroepen op de Tempelberg ongekend heftig. Soms ontstaan rellen spontaan. Maar in dit geval was er van een gedegen voorbereiding sprake, getuige de vooraf opgezette barricades en de grote hoeveelheid brandbommen waarmee de politie werd bekogeld.

Officieel vormen de Israëlische bouwplannen in Oost-Jeruzalem en in Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever de aanleiding voor de huidige onrust. De aankondiging vorige week van de Israëlische premier Netanyahu dat er opnieuw 1060 woningen in Oost-Jeruzalem zullen worden gebouwd, gooide nieuwe olie op het vuur.

Bij die plannen zijn de nodige vragen te stellen. Enerzijds zijn woningen nodig om een uitdijende bevolking te huisvesten. Wat in de volksmond nederzettingen heten, zijn immers dorpen en steden met soms tienduizenden inwoners.

Over de vraag of de bouw in gebieden die volgens de Verenigde Naties volkenrechtelijk „betwist” zijn legitiem is, lopen de meningen uiteen. En of het politiek handig is te bouwen op grond die mogelijk in de toekomst tot een Palestijnse staat gaat behoren, is ook de vraag. Hoewel de ontruiming van de Sinaï en de Gazastrook hebben bewezen dat bouwactiviteiten niet per se een definitieve status-quo vestigen.

Ten diepste draait het ook niet om de Israëlische bouwplannen. Achter de schermen speelt de frustratie dat de zoveelste poging om het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen nieuw leven in te blazen, is mislukt. Dat werpt de vraag op hoe die frustratie een uitweg zal zoeken. Het kan twee kanten op. Het geweld kan escaleren, met als risico dat er een derde intifada uitbreekt.

Of de Palestijnen proberen langs diplomatieke weg hun rechten op te eisen, door bijvoorbeeld opnieuw te proberen lid van de Verenigde Naties te worden. Zweden hebben zij daar in elk geval inmiddels ook in mee, want Stockholm erkende vorige week Palestina officieel als staat, tot woede van Israël.

Dat Israël en de Palestijnen er op korte termijn samen uit zullen komen, lijkt niet waarschijnlijk. De politieke wil om een oplossing te bereiken ontbreekt vooralsnog aan beide kanten. En de samenstelling van de Israëlische coalitie maakt de kans op compromissen momenteel vrijwel nihil.

In de Verenigde Staten, de enige internationale speler van betekenis in dit verband, breekt na de tussentijdse verkiezingen van vandaag de strijd om het Witte Huis los. Gevoegd bij de mislukte missie van Kerry en de strijd tegen IS, maakt dit de Amerikaanse bereidheid om zich serieus in te zetten voor vrede ongeveer nul.