Grijs hangt de mist over de Lingedijk bij Spijk, gemeente Lingewaal. Aan de voet van de dijk torent de spits van de dorpskerk parmantig de lucht in, aan de andere kant bieden wilgenbosjes nevelige doorkijkjes naar een zijarm van de Linge. In dit buitendijkse gebied van grienden, gras en rietvelden stond ooit een indrukwekkend kasteel.

Hans de Jong –eigenaar van een bedrijf dat sierhekken vervaardigt – heeft zich verdiept in de geschiedenis van het slot. Het kasteel bestond destijds uit vier bouwlagen met op de zuidwesthoek een ronde toren. Het slot was omgeven door een gracht met een houten ophaalbrug. Met een sluisje naar de Linge werd het waterpeil geregeld.

In 1460 dook het slot voor het eerst op in de geschriften. Het stond van oudsher bekend onder de naam De Cloot, al werd daarmee waarschijnlijk vooral de grond bedoeld waarop het slot stond. „Het kasteel stond tegenover de huidige kerk van de hersteld hervormde gemeente. Ooit gaf Karel de Stoute het land en het kasteel in leen aan Jan van Vuren. Het einde van het kasteel kwam in 1814. Toen werd het op een openbare veiling verkocht. Omdat het erg verwaarloosd was, werd het direct gesloopt.”

Natuurgebied

Volgens De Jong bestaan er zeker vijftien schilderijen van het voormalige slot. Een van de doeken hangt in een museum in Kopenhagen. Aan de hand daarvan maakte architectenbureau Bongers uit Oud-Alblas jaren geleden een ontwerp om het kasteel te herbouwen. De toenmalige burgemeester voelde er niet zo veel voor, herinnert De Jong zich. Hij heeft meer vertrouwen in huidig burgemeester Van Ruijven. Inmiddels wordt de inwoner van Spijk bij zijn plannen geadviseerd door Eppie Klein, ooit waarnemend burgemeester in Lingewaal en voorzitter van de SGP-fractie in de Gelderse Provinciale Staten.

Anno 2014 staan de gemeente Lingewaal, waterschap Rivierenland en Staatsbosbeheer positief tegenover de plannen. Alleen de provincie ligt nog dwars, met name omdat het beoogde kasteelterrein onderdeel is van de Ecologische Hoofdstructuur, een netwerk van natuurgebieden in ons land.

„Maar daar is geen reden voor, we gaan de natuurwaarde in dat gebied juist versterken. We willen het kasteel precies zo gebruiken als vroeger. Er komt geen pretpark, ook geen appartementen, maar een riant woonhuis op de oude locatie langs de Linge. We willen de geschiedenis laten herleven”, aldus De Jong, die nu bij de provincie steun zoekt voor zijn project. „Het zou mooi zijn als we nog dit jaar groen licht krijgen, precies 200 jaar na de sloop van het oude kasteel.”

Welvarende Nederlander

Het gebouw met een inhoud van 5000 kubieke meter op een terrein van 2 hectare gaat ongeveer 10 miljoen euro kosten. De Jong mikt op een welvarende Nederlander als toekomstige bewoner. Het plan heeft de ondernemer uit Spijk al veel tijd en geld gekost. „Wat mijn motivatie is? De mensen konden vroeger kastelen bouwen, dan moet het toch raar lopen als het in deze tijd niet zou lukken.”