Mantelzorgwoning

Voor het realiseren van een mantelzorgwoning is in principe geen vergunning meer nodig. Wel een geldige indicatie van een huisarts, wijkverpleegkundige of een sociaal-medisch adviseur namens de gemeente. Realisatie van een mantelzorgwoning in bestaand bouwwerk mag ook. Zowel verzorgers als degenen die verzorgd worden, mogen erin wonen.

Als er niet langer sprake is van mantelzorg, moet de woning weg of zodanig worden veranderd dat deze niet meer als woning kan worden gebruikt. Er mag een zadeldak op de mantelzorgwoning, maar boven mag alleen bergruimte zijn. Dus geen slaap- of hobbykamer.

Voor het plaatsen van mantelzorgwoningen gelden dezelfde beperkingen qua omvang als bijbehorende bouwwerken, zoals garages en schuren. (Zie kader ”Hoeveel erbij bouwen?”)

Bij woningen buiten de bebouwde kom waar de maximale hoeveelheid aan- en bijgebouwen al staat, mag een verplaatsbare mantelzorgwoning komen van maximaal 100 vierkante meter.

Aanbouw

Aan het hoofdgebouw mag aan de achterzijde een aanbouw komen van 4 meter diep (nu 2,5 meter). Deze mag worden gebruikt voor vergroting van het woongenot, dus onder meer voor een (grotere) woonkamer, serre, keuken of slaapkamer.

Uitbreiding aan zijkant van woning mag niet als de zijgevel grenst aan een openbaar toegankelijk gebied. Een sloot naast een woning geldt niet als openbaar toegankelijk. Vaarwater voor (plezier)scheepvaart wel.

De aanbouw mag maximaal 5 meter hoog zijn en 30 centimeter uitsteken boven de vloer van de eerste verdieping van het gebouw waar het tegenaan is gebouwd.

Bijbehorende bouwwerken

Schuren, tuinhuisje en carports die meer dan 4 meter van het hoofdgebouw staan, mogen een zadeldak hebben. Het hoeft niet. De dakhelling mag maximaal 55 graden bedragen. De goothoogte mag maximaal 3 meter zijn, de nokhoogte 5 meter. Bestaande schuren en andere bijgebouwen mogen ook vergroot worden.

Op het bijgebouw mag een verdieping komen, maar deze mag niet gebruikt worden als slaap- of hobbykamer.

Bijbehorende bouwwerken die tegen de erfgrens staan, moeten een lagere nok krijgen volgens de formule: maximale daknokhoogte (in meters) = (afstand daknok tot de perceelsgrens (in meters)) x 0,47) + 3.

Hoeveel erbij bouwen?

De totale oppervlakte aanbouwen en bijgebouwen op een perceel is afhankelijk van de grootte van het achtererf. Als het achtererf 100 vierkante meter of kleiner is, mag maximaal de helft van het terrein bestaan uit vergunningvrije en niet-vergunningvrije bouwwerken. Op een erf van 100 tot 300 vierkante meter mag vergunningvrij 50 vierkante meter worden gebouwd, vermeerderd met 20 procent van het deel dat groter is dan 100 vierkante meter.

Als het bebouwingsgebied 300 vierkante meter of meer is, 90 vierkante meter vermeerderd met 10 procent van het deel dat groter is dan 300 vierkante meter. En dat tot een maximum van 150 vierkante meter. Bij de bepaling van de grootte van het achtererf tellen de bestaande vergunningvrije en niet-vergunningvrije aanbouwen en bijgebouwen niet mee.

Op percelen waar al meer dan 150 vierkante meter aan vergunningvrije en niet-vergunningvrije bouwwerken staat, mag dus geen vergunningvrij bouwwerk meer verrijzen. Een mantelzorgwoning van maximaal 100 vierkante meter mag wel. Maar dat mag alleen buiten de bebouwde kom.

Dakkapel

De regels voor het vergunningvrij bouwen van een dakkapel veranderen niet. Volgens de bestaande regeling mag een dakkapel worden gebouwd op een schuin dak aan de achterzijde van de woning. Of op een zijdakvlak, mits dit niet grenst aan een openbaar gebied.

De dakkapel moet voldoen aan de volgende voorwaarden: een plat dak; de voorkant niet hoger dan 1,75 meter; de onderzijde tussen de 0,5 en de 1 meter vanaf de goot; de bovenzijde meer dan 0,5 meter uit de nok en de zijkanten meer dan 0,5 meter vanaf de zijgevel.

Dakkapellen aan de voorzijde mogen alleen als het bestemmingsplan daar mogelijkheden voor biedt.

Monumenten

Voor monumenten verandert er niets ten opzichte van de huidige situatie. (Ver)bouwen aan voor- en zijgevels mag in principe niet. Dat geldt ook voor het dak. Voor de achtergevel en in het achtererfgebied zijn er meer mogelijkheden.

Zonnepanelen

De regels voor zonnepanelen en -collectoren veranderen niet. Bewoners mogen schuine daken helemaal vol leggen, ook al bevinden deze zich aan de straatzijde.

Voor platte daken gelden meer regels. De afstand van de panelen tot de rand van het dak moet minimaal even groot zijn als de afstand van het dak tot het hoogste punt van de energieopwekkers.

Snel handelen

Daar waar 150 vierkante meter of meer aan aanbouwen en bijgebouwen staat, zijn per 1 november geen mogelijkheden meer om vergunningvrij te bouwen. Tot zaterdag gelden nog de bestaande regels. De belangrijkste daarvan is dat het hoofdgebouw in het achtererfgebied 2,5 meter uitgebouwd mag worden. Ook mag er een bijbehorend bouwwerk van 30 vierkante meter op het perceel verrijzen. Voor zaterdag moet er dan wel een begin gemaakt zijn met de werkzaamheden.

Meer informatie

In de loop van deze week verschijnt er een boek dat uitvoerig ingaat op alle veranderingen van het vergunningvrij bouwen per 1 november. De titel daarvan luidt: ”Vergunningvrij bouwen, nieuwe regels 2014”, door H. Veenstra. Het telt 276 pagina’s en wordt uitgegeven door Berghauser Pont Publishing te Amsterdam. Het ISBN-nummer luidt 9789491930140 en het kost € 49,-.

Wat is vergunningvrij bouwen?

Voor een bouwplan is in beginsel altijd een omgevingsvergunning (vroegere bouwvergunning) nodig. Dat geldt niet voor de bouwwerken die onder vergunningvrij bouwen vallen. Burgers hoeven dus geen bouwkundige tekeningen en constructieberekeningen in te dienen bij de gemeente. Het advies van deskundigen is overigens wel om deze laten maken voor eigen gebruik. Voorschriften uit een bestemmingsplan kunnen vergunningvrij bouwen niet tegenhouden; de regels voor het bouwen zonder vergunning gaan boven het bestemmingsplan.

Er is ook een categorie bouwwerken waarvoor geen vergunning nodig is, maar die wel in overeenstemming moet zijn met het bestemmingsplan. Het gaat dan bijvoorbeeld om vakantiewoningen op percelen die de bestemming recreatie hebben. Of om schuren op het bouwvlak bij boerderijen (agrarische postzegel). De regels voor deze categorie vergunningvrije bouwwerken verandert per 1 november niet ten gunste of ten ongunste van burgers en bedrijven.

In dit artikel gaat het uitsluitend om de eerste categorie vergunningvrije bouwwerken, dus die het bestemmingsplan overstijgen.