Coalitie Oekraïne actief op vele fronten
Pro-Europese partijen hebben zondag een klinkende overwinning geboekt bij de Oekraïense parlementsverkiezingen. Of de rust in het land hiermee terugkeert, is nog maar de vraag.
Het houden van de Oekraïense parlementsverkiezingen was misschien nog wel de makkelijkste opgave. Nu de voorlopige uitslagen een historische overwinning laten zien voor de pro-Europese partijen doemen de echte problemen op: corruptie, een economische crisis en een oorlog in het oosten. En van de aanhangers van de in februari gevluchte president Viktor Janoekovitsj is Oekraïne niet verlost.
Op basis van de voorlopige uitslagen kan de Oekraïense president Petro Porosjenko niet helemaal tevreden zijn. Afgelopen zomer schreef hij nieuwe verkiezingen uit. Met een stembusgang kon Porosjenko proberen met zijn partij een meerderheid te behalen. Dat lukte niet. Porosjenko’s blok behaalde 21,52 procent van de stemmen, maar het Volksfront van premier Arseni Jatsenjoek greep 21,61 procent. Voor een coalitie is een derde partij nodig. Hulp van de burgemeester van de West-Oekraïense stad Lviv, Andrej Sadovy, komt het meest in aanmerking. De partij bemachtigde 10,96 procent.
De verkiezingen, die een opkomst kenden van 52,42 procent, waren ook bedoeld om het parlement te zuiveren van aanhangers van Janoekovitsj. Ook dat blijkt niet gelukt. Zij verzamelden zich in het Oppositieblok, dat vooral in het oosten goed scoorde. Landelijk kwamen ze uit op 9,74 procent. In de oosterse regio’s Donetsk en Loehansk, waar pro-Russische rebellen vechten voor afscheiding, werd het Oppositieblok veruit de grootste.
De Janoekovitsjgetrouwen kunnen ook op een andere manier opduiken. Het parlement van 450 zetels bestaat voor de helft uit politici die op de partijlijsten staan en voor de andere helft uit ongebonden kandidaten die namens hun district worden gekozen. Ze hebben vaak banden met machtige oligarchen en sommigen hebben een Janoekovitsjverleden. Deze kandidaten kunnen uitgroeien tot een krachtige factor. Ze kunnen veranderen van partij naar partij. Waarbij ze Porosjenko aan een meerderheid kunnen helpen of hem kunnen dwarszitten.
De verkiezingen laten zien dat Oost-Oekraïne niets moet hebben van de pro-Europese koers. Daar ligt voor de nieuwe coalitie meteen een heikel punt. Hoe het vertrouwen te winnen van de oosterse kiezer, die oog heeft voor Rusland en Kiev de schuld geeft van de oorlog met pro-Russische separatisten?
De strijd is ondanks een wapenstilstand niet ten einde. Vorige week kondigde een rebellenleider aan eerder verloren steden te willen innemen, zoals Slavjansk, Kramatorsk en Marioepol. In delen in handen van de separatisten kon zondag niet worden gestemd. Dat gold in het geheel voor het in maart door Rusland ingelijfde schiereiland de Krim.
De separatisten weten zich gesteund door Rusland. De relatie tussen Kiev en Moskou is volledig verstoord. Met de uitslag van zondag zullen de verschillen groter worden nu Oekraïne het Westen ziet als de meest aantrekkelijke partner. Maar de rug kan niet worden gekeerd naar het Kremlin. Het industriële oosten heeft economisch sterke banden met het buurland. Nog altijd is Oekraïne verstoken van Russisch gas, omdat het land zijn schulden niet kan betalen. En de winter komt eraan. Naarstig wordt gezocht naar een oplossing. Voor Kiev blijft het de vraag of Rusland genoegen neemt met de Krim.
Twee andere punten kunnen aan de lijst van problemen worden toegevoegd. Van hoog tot laag is de samenleving vergiftigd met corruptie. Porosjenko heeft al anticorruptiemaatregelen geïntroduceerd. Die moeten snel effect hebben, want de bevolking is de corruptie zat. Voorts moet Oekraïne uit het economische dal komen. De economie krimpt dit jaar met 8 procent.
De angst dat radicale nationalisten Oekraïne in de greep houden, blijkt voor nu ongegrond. De Radicale Partij van Oleh Ljasjko presteerde met 7,45 procent het best. De ultranationalistische partij Pravy Sektor (Rechtse Sektor) haalde de kiesdrempel van 5 procent niet.
Met de prowesterse overwinning hebben de revolutionairen van het Onafhankelijkheidsplein in Kiev hun zin. Maar daarmee is Oekraïne er nog lang niet.