Zo verscheen deze maand een onderzoeksverslag over ”Opvoedingsidealen van ouders”. Het verslag is gebaseerd op ruim 600 ingevulde enquêteformulieren van ouders uit de gereformeerde gezindte. De auteurs vergelijken de resultaten met de uitkomst van het groot opvoedonderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (2011). Het goede nieuws is dat reformatorische ouders aantoonbaar anders denken over opvoedingsdoelen dan de gemiddelde Nederlandse ouder. In het SCP-onderzoek staat op de tweede plaats: voor jezelf opkomen. Dat staat bij ouders uit de gereformeerde gezindte op de achtste plek. Het slechte nieuws is dat gehoorzaamheid als opvoedingsideaal laag scoort. Lager dan assertiviteit. Geen van de ouders noemt spontaan gehoorzaamheid als opvoedingsdoel.

Is dat belangrijk? In een interview in deze krant verbindt mede-auteur Marianne Golombek deze verschuiving van gehoorzaamheid naar zelfstandigheid met de invloed van de tijdgeest. Dat moet ons wel alert maken. Vlak na de jaren zestig konden christelijke ouders zich niet voorstellen dat ook in het gereformeerde denken over opvoeding het aspect gehoorzaamheid zou fragmentariseren. Het is niet denkbeeldig dat opvoeders uit de gereformeerde gezindte gewoon mee blijven schuiven met de tijdgeest. Dan staat assertiviteit over twintig jaar bovenaan bij christelijke opvoedidealen.

De enige remedie tegen de tijdgeest is jezelf onderdompelen in Gods Woord en ontdekken hoe relevant de Bijbel is voor het leven van alledag. Ik denk dat hier de uitdaging ligt. Ouders vinden het lastig om uit de Bijbel concrete richtlijnen te halen voor de praktijk van de opvoeding, zo blijkt uit het onderzoek. Geloven we in de relevantie van Gods Woord? Het is misschien wel tekenend dat de enquête bij het item ”In mijn denken over opvoedingsidealen word ik het meest beïnvloed door:” de Bijbel niet als optie noemde.

Ik lees deze enquête als een oproep om tegen de tijdgeest in de Bijbel weer te openen bij het zoeken naar opvoedidealen. Ik ben ervan overtuigd dat dan zou blijken dat de liefde centraal staat. Liefde: niet een warm gevoel, maar het Bijbelse begrip liefde. Dat is onlosmakelijk verbonden met gehoorzaamheid. Iets verbieden hoorde al bij het leven in het paradijs! In het Koninkrijk van God is dat niet anders. Van harte gehoorzaam zijn aan wat de Heere beveelt vormt daar de grootst denkbare vreugde. Zo komt de mens opnieuw tot zijn bestemming.

Deze enquête laat zien dat de kerkelijke gemeente een belangrijke plek is om na te denken over opvoedidealen. Daar kunnen we ons denken slijpen aan het Woord van God en concrete richtlijnen opdelven. Laten we dus op kerkelijke opvoedcursussen niet allerlei pedagogische inzichten bespreken, maar gericht Bijbelstudie doen. Ook voor predikanten ligt er een roeping. De puriteinen en de nadere reformatoren zijn hen voorgegaan met het concreet beschrijven van de christelijke opvoedingspraktijk. Een actueel voorbeeld is ”Opvoeden bij Gods Woord” van dr. J. R. Beeke.

Wellicht leidt deze enquête bij Driestar educatief ook tot interne bezinning. Dit instituut beïnvloedt immers het denken over opvoedidealen in de achterban. Juist vanwege de waardering voor de inspanning op het gebied van identiteit zou ik ertoe willen oproepen te blijven reflecteren op de eigen praktijk. Twee concrete voorbeelden. 1. Is de veelgebruikte indeling van opvoedingsstijlen van Baumrind wel het goede frame om na te denken over opvoedidealen? 2. Hoe verhouden de sociaal-emotionele aspecten, die het systeem Zien! niet alleen meet maar ook stimuleert, zich tot dit spanningsveld tussen tijdgeestdenken en Bijbels denken over opvoedingsidealen?

Rest mij, oud-driestariaan, om dit belangrijke instituut voor christelijke opvoeding en onderwijs een vruchtbare en zegenrijke toekomst te wensen.