Een burgermeisje dat trouwt met een keizerlijke kroonprins; het lijkt een begerenswaardig sprookje. Een ideaal dat maar voor zeer weinigen is weggelegd. Voor de Japanse Michiko, bijvoorbeeld. Op 10 april 1959 stapt ze in het huwelijksbootje met Akihito, op dat moment kroonprins van Japan.

Met haar huwelijk heeft Michiko een primeur. Ze is het eerste burgermeisje dat in de keizerlijke familie trouwt. En dat is geen sinecure. Haar huwelijk betekent een kentering in Michiko’s leven.

Tennisbaan

Als oudste dochter van Hidesaburo Shoda, een welgestelde zakenman, groeit Michiko op in een beschermd gezin in de Japanse hoofdstad Tokio. Ze gaat naar de Futubaschool, maar verlaat die in het vierde jaar vanwege de Amerikaanse bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Na de oorlog volgt Michiko lessen op de middelbare school Seishin in Tokio. In 1957 haalt ze aan de universitaire afdeling van diezelfde school haar bachelordiploma in de Japanse literatuur. Michiko leert ook vloeiend Engels spreken, omdat ze korte tijd in de Engelse steden Boston en Oxford studeert.

Het jaar 1957 blijkt een bepalend jaar te zijn voor de 23-jarige Michiko. Als fervent liefhebber van de tennissport is ze regelmatig op de tennisbaan te vinden. Zo ook in de Japanse stad Karuizawa. Daar ontmoet Michiko voor de eerste keer de Japanse kroonprins Akihito. Hij is de oudste zoon van de zeven kinderen van keizer Hirohito en keizerin Nagako.

Een perfecte match lijkt het. Het koppel stapt twee jaar na de eerste ontmoeting in het huwelijksbootje.

Stemproblemen

Er gaat een wereld open voor Michiko. Als burgermeisje werd ze tijdens haar verloving ingewijd in de geheimen van het Japanse keizerlijke hof. Door haar huwelijk met Akihito treedt ze toe tot de meest gesloten vorstelijke familie ter wereld.

Het Japanse hof wordt gedomineerd door strenge regels en rituelen. Michiko’s schoonvader, keizer Hirohito, wordt door zijn onderdanen als een god vereerd.

Voor Michiko is de onverbiddelijke, allesbepalende keizerlijke hofhouding met bijbehorende etiquette een dwangbuis. Zo bekent ze later tegenover journalisten dat ze op haar trouwdag was „vervuld van angst en eenzaamheid.” De strenge regels van de gouden gevangenis bezorgen de kersverse kroonprinses zo veel stress dat ze een paar maanden met stemproblemen kampt door een ernstige zenuwinzinking.

Samen met Akihito krijgt Michiko drie kinderen: Naruhito (1960), Akishino (1965) en Sayako (1969). Michiko neemt een revolutionair besluit. Ze breekt met de traditie dat het hof van kamerheren keizerlijke kinderen opvoedt, en kiest er met Akihito bewust voor om zelf de opvoeding van hun kinderen op zich te nemen; de kroonprinses geeft zelfs borstvoeding. Een breuk met Akihito’s eigen verleden; hij werd op driejarige leeftijd weggehaald bij zijn ouders om een speciale vorming door de keizerlijke hofhouding te ondergaan.

Op 7 januari 1989 overlijdt Michiko’s schoonvader Hirohito en worden Akihito en Michiko het nieuwe keizerlijke paar.

De nieuwe keizer wendt zijn invloed aan om enkele veranderingen door te voeren aan het conventionele hof. Hij is de eerste keizer die stopt voor een verkeerslicht en stuurt de keizerlijke ontlastingonderzoeker met pensioen. In de kern van de zaak verandert er echter weinig; het Japanse hof blijft gesloten en star. De keizerlijke familie is voor de meeste Japanners ver boven het volk verheven.

Plichtbewust

Michiko bereikt vandaag de leeftijd van de zeer sterken. Of de keizerin een gelukkig leven aan het Japanse hof leidt, is niet duidelijk. Michiko wordt als puur, bescheiden en zeer plichtbewust getypeerd. Over populariteit heeft ze bij haar Japanse onderdanen niet te klagen. De echte ins en outs van haar leven als keizerin blijven echter in nevelen gehuld. De keizerlijke familie geeft zelden interviews.

In maart 2007 komt het nieuws naar buiten dat Michiko opnieuw is geveld door lichamelijke klachten. Ze kampt met bloedingen in de darmen en vervult drie maanden lang geen officiële functies. De symptomen zijn het gevolg van stress, aldus het Japanse persbureau Kyodo.

Het afgelopen jaar kende daarentegen een aantal hoogtepunten. Akihito zat 25 jaar op de troon en het paar vierde zijn 55-jarig huwelijk.

Hoe de keizerin haar tachtigste verjaardag zal vieren, is niet bekend. Op haar vijfenzeventigste verjaardag kreeg ze visites van haar eigen familie en de minister-president en er was een familiediner.

Wellicht verspreidt Michiko ter gelegenheid van deze mijlpaal een speciaal communiqué via de keizerlijke hofhouding, zoals ze dat onder andere in 2008 deed. Toen sprak Michiko haar zorgen uit over keizer Akihito; hij werd in de jaren daarvoor al diverse keren behandeld en geopereerd voor kanker.

Dat Michiko’s leven zeker ook vreugde kent, werd ook uit deze boodschap duidelijk. Ze gaf aan ontzettend veel plezier aan haar vier kleinkinderen te beleven. „In hun aanwezigheid voel ik mij nog jong. Ze geven mij momenten van blijheid.”

Willem-Alexander en Máxima naar Japan

Keizer Akihito en keizerin Michiko ontmoeten volgende week koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Het Nederlandse koningspaar brengt op uitnodiging van de Japanse regering van woensdag 29 tot en met vrijdag 31 oktober een staatsbezoek aan Japan.

Het bezoek is het tweede uitgaande staatsbezoek voor koning Willem-Alexander. Voor keizer Akihito is het de tweede keer sinds zijn troonsbestijging dat hij staatsbezoek uit Nederland krijgt. Willem-Alexander maakte in 1991 het eerste officiële bezoek mee. Zijn vader prins Claus was destijds niet in staat op reis te gaan.

Het bezoek in 1991 lag erg gevoelig. Veel Nederlanders vonden het ongepast dat koningin Beatrix op bezoek ging in Japan, gezien de Japanse invasie van Nederlands-Indië in 1942 en de daaropvolgende bezetting. Het keizerlijk paar is in 2000 op staatsbezoek geweest in Nederland.

Tijdens het staatsbezoek van volgende week staat de uitwisseling van kennis centraal. In drie dagen werken koning Willem-Alexander en koningin Máxima een overvol programma af. Op woensdag staan onder andere een welkomstceremonie op het keizerlijk paleis in Tokio, een inspectie van de erewacht en een ontmoeting met het keizerlijk paar op de agenda. Ook ontmoet het koninklijk paar de Nederlandse gemeenschap en gaat het naar een shintotempel en een boeddhistische tempel.

Op donderdag zal koning Willem-Alexander een bijeenkomst over (wind)energie openen. Het koninklijk paar bezoekt die dag ook de Tokyo University. Ze maakt kennis met innovatieve ontwikkelingen op het gebied van ouderenzorg in Japan. Ook komt Buurtzorg Nederland aan de orde.

Op de laatste dag van het staatsbezoek houdt koning Willem-Alexander een toespraak op de Food & Agribusiness Conferentie. Het koninklijk paar maakt daarna een rondgang langs bedrijfspresentaties van Nederlands-Japanse samenwerkingsverbanden. Aan het eind van de middag biedt het koninklijk paar een concert aan van Musica Amphion; een ensemble dat 17e- en 18e-eeuwse muziek ten gehore brengt, uitgevoerd met originele instrumenten.