Leerzaam verblijf onder de Mogofin in Guinee
”Een boomstam wordt geen krokodil” biedt een leerzaam inkijkje in de cultuur van de Mogofin in Guinee. Auteur Kees Jan van Linden was van 2000 tot 2012 voor de Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG) werkzaam in dit West-Afrikaanse land.
Hij begeleidde er het Bijbelvertaal- en alfabetiseringswerk. Zijn boekje is een weergave van een persoonlijk stuk geschiedenis en een manier om de lessen die hij in Guinee geleerd heeft vast te houden en mee te nemen in de Nederlandse samenleving. Tegelijk hoopt hij dat het voor lezers een eye-opener zal zijn, omdat de Mogofin ons een spiegel voorhouden (blz. 10).
Van Linden is twaalf jaar gast geweest onder de bevolkingsgroep Mogofin. Zijn boekje getuigt van een positieve insteek: met zijn gezin paste de auteur zich aan aan de mensen onder wie hij werkte. Langzamerhand kreeg het Woord steeds meer invloed en uitwerking. Maar het is niet alleen de houding van Van Linden die in dit boekje duidelijk wordt: een gast heeft een gasthéér – en de Mogofin hebben de Van Lindens als gasten opgenomen.
Na een korte inleiding over het land waarin de Mogofin leven en hun geschiedenis en cultuur werkt Van Linden verschillende elementen van de cultuur uit. Gastvrijheid blijkt meer voeten in de aarde te hebben dan we op het eerste gezicht denken: voor een Mogofin is het onbestaanbaar om geen gastheer te hebben. Want zonder gastheer ben je zonder beschermer, vogelvrij. Als Van Linden ergens geweest was, werd er altijd gevraagd naar de gastheer. Maar wie is je gastheer als je een paar dagen in de buurt van een waterval kampeert? In zo’n geval moet je volgens de Mogofin gaan ‘kennismaken’ met de geesten van dat terrein. Het hebben van een gastheer geeft rust en bescherming, en hulp. En dat hebben de Mogofin aan de Van Lindens gegeven.
De Mogofin kennen een sterk gemeenschapsleven. Bij de bouw van een huis en bijvoorbeeld de naamgeving van een kind is de hele gemeenschap betrokken. In één dag kan een dak dan ook af zijn, omdat iedereen meehelpt.
Het afhankelijk zijn van anderen kan ook iets benauwends hebben. Maar er zijn nu eenmaal machten in het leven die groter zijn dan wij. En als iemand anders de eigenaar van de middelen is, heb je een sleutel nodig om met deze persoon in contact te komen. Het komt erop aan dat je de juiste sleutel vindt. Van Linden geeft een voorbeeld van een Koranleraar die in contact staat met occulte machten. Daarbij komt ook aan de orde waar een sleutel tegen de macht van de dood te vinden is. In het hoofdstuk ”Nu kan ik sterven” overlijdt een imam nadat hij die ”sleutel” gevonden heeft. Een prachtig getuigenis van iemand die de Heere Jezus heeft gevonden, als de Inhoud van de ”boeken van God”.
Van Linden idealiseert de Mogofin niet. Ook onder hen komen ontsporingen voor, met angst, jaloezie en wantrouwen. Hij maakt dan ook duidelijk dat Jezus de Waarheid is Die ons en de Mogofin werkelijk vrijmaakt.
Gulheid
In het boekje wordt over het leven van de Mogofin verteld aan de hand van een aantal spreekwoorden. Het duurt soms even voordat duidelijk wordt wat het spreekwoord te zeggen heeft. ”Een boomstam wordt geen krokodil” geeft aan dat mensen niet zo gauw veranderen. Van Linden past dit ook toe op zichzelf: een Nederlander zal nooit een Mogofin worden.
Een verklarende woordenlijst sluit het geheel af. Voor de leesbaarheid was het handiger geweest als er wat meer uitleg in de tekst zelf stond. Nu moet de lezer regelmatig de woordenlijst raadplegen om te begrijpen wat er staat. Daar staan andere gedeelten tegenover waarin juist tamelijk veel details gegeven worden. Het was beter geweest als die samengevat waren. Maar in het geheel van het boekje zijn deze minpuntjes niet al te storend.
Van Linden noemt samenvattend enkele dingen die hij en zijn gezin ontvingen: gastvrijheid, gemeenschap, vermogen om conflicten op te lossen en gulheid.
We zijn als mens niet autonoom, maar gemaakt voor relaties. Ik „kan niet zonder de gemeenschap van mensen. Sterker, ik besta dankzij God” (blz. 104). Als we dit kunnen leren door dit boekje te lezen en het geleerde te verwerken in ons leven, dan is de aanschaf ervan alleszins de moeite waard. De vele mooie foto’s maken het extra aantrekkelijk.
Boekgegevens
Een boomstam wordt geen krokodil. Twaalf jaar gast onder de Mogofin; Kees Jan van Linden; uitg. ZGG, Woerden, en De Banier, Apeldoorn, 2014; ISBN 978 90 336 0987 9; 112 blz.; € 9,95.