„De vraag is of de technische, politieke en veiligheidsomstandigheden zodanig zijn dat er algemene, rechtstreekse verkiezingen gehouden kunnen worden, mogelijk al in mei dit jaar”, zei secretaris-generaal Kofi Annan van de VN na overleg met onder anderen Paul Bremer, de Amerikaanse bewindvoerder in Irak.

De Amerikanen zeggen dat volwaardige verkiezingen op korte termijn onhaalbaar zijn en willen afgevaardigden uit alle provincies een regering laten kiezen. Veel sjiieten in Irak zijn daartegen omdat ze het gevoel hebben dat zij minder te zeggen krijgen dan hun toekomt. De sjiieten vormen de meerderheid en werden onder Saddam onderdrukt.

Annan maakte het nieuws zelf wereldkundig. Hij voegde er echter meteen aan toe nog geen beslissing te hebben genomen of hij een „technisch” team zal sturen. Verdere besprekingen daarover zijn gewenst, aldus de VN-voorman na zijn ontmoeting met afgevaardigden van de Amerikaanse bewindvoerder in Irak en van de Iraakse regeringsraad.

In november kwamen de Iraakse regeringsraad en de Amerikaanse bewindvoerder in Irak, Paul Bremer, overeen dat de macht in het land overgedragen zal worden. Hoogwaardigheidsbekleders van de diverse etnische groeperingen in het land zouden een interim-parlement moeten kiezen dat op zijn beurt uiterlijk eind juni een nieuwe regering moet aanstellen.

De belangrijke sjiitische leider grootayatollah Ali al-Sistani heeft zich daar echter tegen gekeerd. Hij wil dat er algemene verkiezingen plaatshebben. De geestelijk leider van de grootste bevolkingsgroep in Irak heeft evenwel te kennen gegeven dat hij mogelijkerwijs kan instemmen met een compromis. De VN zouden dan eerst moeten constateren dat eerlijke en geloofwaardige algemene verkiezingen op een dergelijke korte termijn niet mogelijk zijn.

Duizenden Iraakse sjiieten hebben maandag in Bagdad gedemonstreerd voor verkiezingen. Veel demonstranten liepen hand in hand. Anderen hielden computeruitdraaien omhoog met de tekst ”Echte democratie betekent echte verkiezingen.”

Het was de tweede demonstratie die aanhangers van al-Sistani organiseerden om te protesteren tegen de Amerikaanse plannen om op 1 juli de macht over te dragen aan een overgangsregering die door regionale leiders zou worden benoemd. Donderdag demonstreerden 30.000 sjiieten in de zuidelijke stad Basra. De meeste sjiieten wonen in het zuiden van Irak.

Amerikaanse militairen hebben maandag bij een vuurgevecht in het zuidoosten van Bagdad drie buitenlandse guerrillastrijders gedood. Dat hebben Iraakse woordvoerders gezegd.

De guerrillastrijders, twee Jemenieten en een Syriër, hielden zich schuil in een huis in de wijk al-Moalemeen. Een Jemenitische vrouw werd gevangengenomen. In het huis vonden de Amerikanen machinegeweren, handgranaten, TNT en andere explosieven, aldus een politiewoordvoerder.