Meer informatie, educatie en cultuur. En geen monopolie meer voor de omroepen. Dat zijn de belangrijkste plannen van staatssecretaris Dekker, die maandag vertelde hoe hij verder wil met de publieke omroep.

Wat betekenen die plannen in de praktijk? Iemand die nu via televisie of de site van NPO (Nederlandse Publieke Omroep, die ook Uitzending Gemist beheert) een programma kijkt, ziet altijd een programma van één van de acht bestaande omroepen, zoals AVROTROS of EO. Straks hoeft dat niet per sé zo te zijn: ook maatschappelijke organisaties kunnen programma’s maken op de drie publieke televisiezenders NPO1, 2 en 3.

„Het voordeel daarvan zie ik niet”, zegt EO-directeur Arjan Lock. „Commerciële en maatschappelijke organisaties direct toegang geven is echt verkeerd. Het is ook niet nodig. Nu al werken we samen met maatschappelijke en levensbeschouwelijke organisaties, zoals de PKN, het NBG en de ZOA. Die komen bij ons langs. Als deze organisaties straks zelf dingen moeten regelen met de NPO, ben ik bang dat er geen gemeenschappelijke taal gesproken wordt.”

Het grote gevaar daarvan is dat de publieke omroep verder wordt uitgekleed, zegt Lock. „Dekker heeft het over prioriteiten als educatie, nieuws en kunst en cultuur. Als je even niet oplet, krijgen we een elitaire publieke omroep waar commerciële organisaties de boventoon gaan voeren.”

Levensbeschouwelijke programma’s kunnen daar zomaar de dupe van zijn. „Juist religie en levenbeschouwing zijn thema’s die niet per definitie een groot publiek trekken, maar wel duidelijk hun waarde hebben. Je moet er voor waken dat die blijven bestaan – juist in een tijd als deze waarin religie steeds belangrijker wordt.”

Precies dat doet de EO, legt Lock uit. „Al decennialang steken wij onze programma’s in vanuit onze eigen identiteit. Ik sprak deze week onze eigen mensen toe op onze wekelijkse bijeenkomst. Die hebben een drive in hun hart voor de dingen die ze doen. Dat kun je ook door mensen van buiten de omroep laten doen, maar dan is het hart er wel uit.”

Lock gaat zijn best doen om het tij nog te keren. „We gaan intensieve gesprekken voeren met de NPO en de politiek. Ik hoop dat ik ze kan overtuigen. Anders is het hek van de dam. Ik ben niet behoudzuchtig, maar je lost er niets mee op door nog eens tientallen organisaties toegang te geven tot het publiek bestel. Problemen moet je binnen het bestel oplossen.”