Barokorgel voor het Orgelpark moet in 2018 klaar zijn
In het Orgelpark in Amsterdam wordt dit najaar een begin gemaakt met de bouw van een nieuw barokorgel. Zaterdag 11 oktober zal tijdens een colloquium in het Orgelpark de stand van zaken worden gepresenteerd en wordt over een aantal punten verder gediscussieerd.
Aanvankelijk was het de bedoeling dat er in het Orgelpark een instrument naar het concept van orgelbouwer Arp Schnitger zou worden gebouwd. Na uitvoerige discussies, onder andere via een weblog, werd het plan bijgesteld. Besloten werd om het oeuvre van orgelbouwer Zacharias Hildebrandt (1688-1757) als uitgangspunt te nemen. Het is de droom van het Orgelpark dat alle orgelwerken van Johann Sebastian Bach op historisch verantwoorde manier kunnen worden uitgevoerd. De orgels die Hildebrandt in de eerste helft van de 18e eeuw in Saksen bouwde, werden door Bach hoog gewaardeerd. Bovendien kende hij de orgelbouwer persoonlijk.
De klank van het instrument van Hildebrandt uit 1746 in de Wenzelskirche in Naumburg, dat in 2000 werd gereconstrueerd, vormt de inspiratiebron voor het nieuw te bouwen orgel in het Orgelpark, meldt dr. Hans Fidom. Qua formaat en opbouw van het front dienen de orgels die Hildebrandt in Sangerhausen (1728) en Hettstedt (1749) bouwde als referentiepunt. Het nieuwe instrument krijgt circa dertig stemmen, verdeeld over twee klavieren en pedaal.
Om de klank van Hildebrandt zo dicht mogelijk te benaderen, worden de pijpen gemaakt op de manier en volgens de maatvoering van deze orgelbouwer. Voor dit onderdeel en voor de intonatie is de van oorsprong Japanse orgelbouwer Munetaka Yokota verantwoordelijk. De andere onderdelen van het nieuwe instrument worden gebouwd door de firma Elbertse uit Soest, die als hoofdaannemer optreedt.
Vernieuwend in het geheel is dat het te bouwen instrument straks op twee manieren gebruikt kan worden. Het orgel krijgt enerzijds een geheel mechanische tractuur, met de klaviatuur in het orgel zelf. Daarnaast komt er een digitale tractuur, die is aangesloten op een aparte, verplaatsbare speeltafel beneden in de zaal. Het Sauerorgel in het Orgelpark heeft al zo’n digitale speeltafel. Het plan is om die speeltafel om te bouwen, zodat ook het barokorgel daarmee bespeeld kan worden.
Reden om het nieuwe orgel uit te rusten met een digitale tractuur, is dat het Orgelpark wil dat het instrument ook tot nieuwe muziek inspireert. Door het historische klankconcept te combineren met nieuwe technologie, komt er ruimte voor „tot nu toe ondenkbare klankcombinaties”, aldus Fidom. „Musici zullen geheel nieuwe klanken aan het orgel kunnen ontlokken. De vraag waar we zaterdagmiddag onder andere over verder willen discussiëren, is of de musici daarbij gestuurd moeten worden, of dat ze als kunstenaar zo vrij mogelijk moeten worden gelaten.”
Het barokorgel in het Orgelpark zal naar verwachting in 2018 in gebruik worden genomen.