Soms is er sprake van een verschrijving. Bij de militaire erevelden in Kanchanaburi prijkte tot voor kort nog een megabegroeting gericht aan „Hari” Majesteit koningin Beatrix en „Juine” Koninklijke Hoogheid de prins van Oranje. Een kleine verschrijving. Of het er woensdag bij het bezoek aan de Birma-spoorlijn nog hangt, is afwachten.

Lang niet bij elke Thai leeft het staatsbezoek dat vandaag officieel begint. Maar wie het woord koning of koningin laat vallen, heeft snel contact. De Thaise koning, Bhumibol Adulyadej, heeft nagenoeg de goddelijke status. Iedereen buigt zich helemaal plat voor de man die in 1946 als Rama IX de troon besteeg. Misschien is hij daarom in een paleis buiten de stad gaan wonen. Het toch al chaotische verkeer raakt namelijk helemaal ontregeld als de koning zich in Bangkok verplaatst en men alles vrij moet maken om te buigen. Buiten de stad kan dit ten minste nog normaal gebeuren.

Koningin Beatrix hoeft niet te buigen, al dient ook zij zich te schikken naar het Thaise protocol. Dat houdt in: geen open schoenen en geen zwarte kleding. Minachting van het voettaboe geldt hier als een belediging. De voet is de ultieme verbeelding van alles wat vies en minderwaardig is. Zwart geldt in dit officieel boeddhistische land louter voor het betuigen van rouw.

Sinds 1932 is Thailand een constitutionele monarchie, hoewel de positie van de koning er anders is dan die in de Europese monarchieën. De Thaise vorst schroomt niet bij tijd en wijle premier en parlement op hun verantwoordelijkheden te wijzen als hij dat nodig acht. Op 5 december 2002 tijdens zijn verjaardagsspeech zei hij zich ernstig bezorgd te maken over het feit dat de drugs de Thaise jeugd verpesten. Steeds meer jongeren verslingeren zich aan Yaba-amfetaminepillen, een broertje van de xtc-pil. Dat betreft dan niet alleen de asfaltjeugd maar ook de jongeren uit de betere kringen.

Yaba-pillen worden in laboratoria net over de grens met Birma via een chemisch proces gefabriceerd en komen massaal de grens over. Je kunt ze op de zwarte markt voor 80 tot 100 baht kopen (100 baht was in december 2,08 euro).

Na ’s konings intermezzo nam de Thaise regering van superpremier Thaksin Shinawatra de ”war on drugs” zo serieus, dat de koning van de weeromstuit tijdens zijn laatste verjaardag Thaksin moest manen niet al te hardhandig op te treden. Met andere woorden: meer respect voor de mensenrechten graag en iets minder executies.

Juist vanwege zijn morele autoriteit en maatschappelijke betrokkenheid ontstijgt koning Bhumibol zelfs de positie van filosoof-koning à la de oude Grieken die hij vanuit het boeddhisme al had. Voor boeddhisten geen probleem, iets ander ligt dat wellicht voor de rebellerende moslims in het zuiden en voor de christelijke minderheid in het land. Een half procent van de bevolking van 63,5 miljoen mensen is protestants, eveneens een half procent rooms-katholiek. Deze mensen concentreren zich vooral in de hoofdstad Bangkok en de grensstreken, waar vanouds zendelingen en missionarissen opereerden.

Van een Thai geen enkele kritiek op zijn koning, want dat staat ongeveer gelijk aan blasfemie. Het is wel mogelijk dat hij bedenkingen koestert, maar daar zal hij zich nooit over uitlaten. Hij kan ervoor in de gevangenis belanden. Veiligheidshalve is het altijd beter ’van de koning geen kwaad’ te weten.

Protestantse gelovigen van de Evangelische Kerk in Bangkok uiten dan ook niets dan lof over de koning. Ze waarderen hem vanwege zijn ethische opstelling. Diep in hun hart weten zij dat hun Koning een heel andere is dan Bhumibol. „Dat houden we voor onszelf”, fluistert een kerkganger.