„Gevangenis Karadzic en Mladic stinkt niet” (fotoserie)
DEN HAAG (ANP). De ‘UNDU’ - de speciale VN-gevangenis in Scheveningen waar de Bosnisch-Servische kopstukken Karadzic en Mladic vastzitten - is een „zeer ongebruikelijk detentiecentrum”, zegt directeur Mikko Sarvela. „Het ruikt hier niet naar zweet, tabaksrook en bleekmiddel, zoals elders. En heel uitzonderlijk: hier wordt niet geschreeuwd”, aldus de Fin.
Het zal aan de leeftijd en de opvoeding van de van oorlogsmisdaden verdachte gedetineerden liggen. De momenteel 20 bewoners zijn gemiddeld 62,9 jaar oud, terwijl de gemiddelde leeftijd in een Nederlandse gevangenis rond de 35 schommelt. Zo is Karadzic, die deze week levenslang tegen zich hoorde eisen, 69 jaar oud, Mladic 72.
Daarnaast zitten in de UNDU gedetineerden die hoge posities hebben bekleed in politiek en strijdkrachten, zoals oud-generaals en oud-presidenten en -premiers. Zij zijn veelal „hoger opgeleid dan het personeel”, precies andersom vergeleken met ‘gewone’ gevangenissen, aldus Sarvela’s plaatsvervanger Fraser Gilmour.
De gedetineerden in de UNDU (Verenigde Naties Detentie Eenheid) zijn geen draaideurcriminelen, maar vaak voor het eerst in hechtenis. Er valt met ze te praten. Dat maakt een liberaal regime mogelijk in dit huis van bewaring (de definitief veroordeelden zitten hun straf elders uit). De celdeuren staan van 7 tot 20.30 uur open, met twee onderbrekingen van een uur als de bewakers lunchen of vergaderen. Er zijn nooit ernstige geweldsincidenten geweest en daarom is er geen overdreven controle nodig. „Ik tel hier niet elke avond de messen en vorken”, aldus directeur Sarvela. De gedetineerden, die zijn ondergebracht in celblokken van 12 man, kunnen samen koken in de keuken van hun vleugel en ’s avonds bestek mee naar hun cel nemen.
Sarvela is het niet eens met het vaak geventileerde beeld dat de UNDU een soort luxehotel is. De cellen van zo’n 11 vierkante meter zijn sober ingericht: bed, stoel, tafel, wc, klerenkast, boekenkast, prikbord, gordijnen, eenvoudige tv, douche op de gang. Tijdens een bezichtiging voor de internationale pers vindt een bezoekster dat de cel op haar „eerste studentenkamer in Oxford” lijkt.
„Bovenaan de lijst van klachten” van de gedetineerden staat het eten dat van de naastgelegen Nederlandse gevangenis wordt afgenomen, een „emotioneel onderwerp”, aldus vicedirecteur Gilmour. Veel Servische, Kroatische of Bosnische gedetineerden koken daarom liever zelf het eten dat ze gewend zijn. Zij kunnen een boodschappenlijstje sturen naar de winkel van de Nederlandse gevangenis, die de UNDU als een buitenste beschermring omgeeft. „Zij hebben daar ook een korte lijst met producten van de Balkan”, aldus Sarvela.