Belangrijkste taak van de leden van Psychological Operations, ook wel ”psyop” genoemd, is het voorkomen of wegnemen van wrijving tussen de Iraakse bevolking en de Amerikaanse bezetter. In kleine teams, van hooguit drie man, trekken ze door Iraakse steden om te praten met de Iraakse politie, stamhoofden, geestelijk leiders, leraren en andere Iraakse burgers en vragen zij hun te helpen het Iraakse verzet ervan te overtuigen hun strijd te staken. Maar ze proberen ook hun collega-soldaten manieren te leren om het vertrouwen van de Irakezen te winnen.

„In het allerslechtste geval willen we dat de Irakezen ons zien als een noodzakelijk kwaad. In het beste geval als de oplossing”, zegt sergeant Ervin Willis van de 362e Compagnie Psychologische Operaties, die de 4e Infanteriedivisie van het Amerikaanse leger in Tikrit ondersteunt. Willis, een 35-jarige kenner van het Arabisch, probeert Amerikaanse soldaten vooral één ding bij te brengen: respect voor de Iraakse culturele waarden bij invallen in huizen op zoek naar wapens en verdachten, en boven alles respect voor de privacy van de Iraakse vrouwen. „Vrouwen hebben soldaten gesmeekt hun kamers niet binnen te komen”, zegt Willis. „Dan denken die soldaten: „O, ze hebben vast iets te verbergen.” Nee man, ze staan daar gewoon in hun nachtkleding.”

Psyop heeft het gebruik van luidsprekers aangeraden om aan te kondigen dat Amerikaanse soldaten op het punt staan huizen binnen te gaan. „Het werkt. Ze hoeven geen deuren meer in te trappen”, zegt een collega van Willis. De twee mannen hebben Amerikaanse commandanten verteld dat hun hardhandige optreden tijdens zoekacties vaak woede opwekt, in soms zo grote mate dat er nieuwe vijanden door ontstaan of Irakezen die behulpzaam hadden willen zijn, onverschillig worden. Op hun advies worden de invallen sinds kort preciezer en vriendelijker uitgevoerd.

Willis’ oproep aan zijn collega-soldaten om dreigende teksten zoals ”widowmaker” en ”headhunter” van de kanonlopen van hun tanks te halen, heeft tot nog toe minder succes. Hij zegt dat sommige Irakezen hem op de teksten wijzen en vragen hoe die vallen te rijmen met zijn boodschap dat de Amerikanen in Irak zijn om goed werk te doen.

De psyop-soldaten leggen hun collega’s ook uit dat als Irakezen het beleid van de gevallen leider Saddam Hussein prijzen dat niet wil zeggen dat ze ook aanhangers van hem zijn. Volgens Willis is het prijzen van Saddam slechts een uiting van woede over de Amerikaanse bezetting van hun land of van heimwee naar de tijd dat er water, elektriciteit en banen in het land voorhanden waren. „Het is niet zo dat ze een innige band met de tiran hebben”, zegt hij.

In tijden van oorlog hebben de Amerikaanse psyop-eenheden een veel agressievere taak. Dan zijn ze verantwoordelijk voor de zogenaamde psychologische oorlogvoering. Een van de methoden van de eenheden is het gebruik van luidsprekers op helikopters waaruit het geluid van geweervuur en artilleriegeschut en het geschreeuw van vrouwen klinkt. De geluiden moeten de vijand doen denken dat een bepaald gebied wordt aangevallen terwijl het echte offensief op een andere plek plaatsvindt. Psyop is in oorlogstijd ook verantwoordelijk voor het verspreiden van pamfletten waarop de macht van het Amerikaanse leger wordt beschreven en vijandelijke legers ertoe worden opgeroepen zich over te geven.

Maar nu, in een tijd van relatieve vrede, houdt psyop zich meer bezig met „verkooppraatjes”, zoals Willis het noemt. Hij duwt de Irakezen met hun neus op de feiten, bijvoorbeeld door hen te confronteren met de machteloosheid van leden van de ooit in Irak regerende Ba’ath-partij. Als ze dan zo machtig en kundig zijn, vraagt Willis aan Iraakse burgers, waarom lossen ze jullie problemen dan niet op? Waarom verstoppen ze zich?

Dat Willis en zijn collega’s nog veel werk te doen hebben, bleek onlangs toen hij met een aantal gewone soldaten als bewakers op een markt in Tikrit pamfletten uitdeelde met de oproep om Izzat Ibrahim al-Duri,Saddams adjudant en het vermoedelijke brein achter veel verzetsacties, aan te geven. Hoewel de beloning voor de gouden tip die tot diens arrestatie leidt 10 miljoen dollar opbrengt, loopt al-Duri nog steeds vrij rond.

Kinderen pakten de folder wel aan, maar slechts weinig volwassenen wilden er hun vingers aan branden. Een vrouw gooide het papiertje weg. Veel mannen trokken zich terug in hun winkels om te voorkomen dat hun er een zou worden aangereikt.