Sommige varkens hebben geluk. Anderen minder, die ‘staan’ in zogeheten ligboxen. Deze stalen kooien maken het een varken onmogelijk zich om te draaien, sociale interactie te hebben met andere varkens of comfortabel te liggen – ondanks de naamgeving.

Maandenlang hebben de dieren als afleiding slechts een metalen stang om op te bijten. In Europa heeft de Europese Unie deze praktijk gelukkig voor een groot deel verboden bij de zwangerschap van zeugen. Op dit punt kun je dus met een schoon geweten de tanden zetten in een broodje ham of rookworst. Althans, tot nu toe.

Armzalig

Vorige week sloten de premier van Canada en de voorzitter van de Europese Commissie formeel de onderhandelingen af van een vrijhandelsverdrag, CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement). De tekst die ze ondertekenden bevat geen enkele dierenwelzijnsstandaard en zet de deur wagenwijd open voor een grote toename van de import van Canadees vlees, ongeacht onder welke omstandigheden dat is geproduceerd.

Ligboxen voor varkens zijn in Canada gemeengoed. Net als andere ondermaatse praktijken, zoals het houden van duizenden koeien opeengepakt in zogeheten ”feedlots”, omheinde terreinen waar de dieren worden vetgemest voor de slacht. Veetransporten over zeer lange afstanden zonder adequate rust, water en voedsel zijn in Canada aan de orde van de dag. In Europa zijn ze verboden.

Dit voorkomt echter niet dat Europa het geïmporteerde vlees uit Canada labelt als ”hoge kwaliteit.” Europese consumenten zullen geen idee hebben vlees te eten dat is geproduceerd onder omstandigheden die zo armzalig zijn dat ze in Europa illegaal zijn.

Nu weten we dat ook in Canada het tij langzaam keert. Er wordt gewerkt om het dierenwelzijn te verbeteren. Ligboxen staan op de nominatie om in 2024 geheel te zijn uitgebannen. Maar tot die tijd zijn wij daar niet mee geholpen, laat staan de dieren.

Verwerpen

Vrijhandelsakkoorden kunnen een instrument zijn om een gelijk –en hoog– speelveld te creëren op het gebied van dierenwelzijn in de veehouderij. Maar de huidige verdragstekst betekent het slechtste van twee werelden: voor consumenten, voor Europese boeren die gehouden zijn aan standaarden die hun Canadese concurrenten kunnen negeren, en voor de dieren zelf. World Animal Protection roept daarom ministers en het Europees Parlement ertoe op de huidige versie van CETA te verwerpen en te komen met een nieuw verdrag dat voldoet aan de standaarden en waarden die we verwachten.

En dit is nog niet het ergste. In de huidige verdragstekst is een investeerder-staatarbitrage (ISDS) opgenomen, een voorziening die de investeerder het recht geven zelfstandig een arbitragezaak tegen een vreemde overheid aanhangig te maken. Wanneer we regels stellen om het dierenwelzijn te verbeteren, zullen buitenlandse bedrijven procederen. Dat kan leiden tot kolossale boetes voor overheden die ze aan deze buitenlandse bedrijven moeten betalen.

Om een voorbeeld te geven: stel dat we in Nederland weidegang voor melkkoeien verplicht stellen. Een buitenlands bedrijf kan dan een schadevergoeding claimen als het kan aantoont dat deze maatregel zijn winst op een negatieve manier beïnvloedt. Uiteindelijk draait daar de Nederlandse belastingbetaler voor op.

Er zijn mensen die dit bangmakerij noemen. Maar helaas, zo werkt het systeem. Het heeft de Duitse regering al gedwongen 
de milieuwetgeving te versoepelen, om maar geen miljarden-
boete aan de broek te krijgen 
. Egypte wordt momenteel aangeklaagd door het bedrijf Veolia omdat het land de euvele moed had om het minimumloon te verhogen. De recordboete van 1177 miljard dollar die Ecuador kreeg opgelegd van een ISDS-tribunaal toont de verbijste-
rende macht van deze instan-
ties.

Kortom, het betreft een zorg die veel verder gaat dan alleen dierenwelzijn. Tegen de ISDS-clausule wordt dan ook wereldwijd door velen geageerd, waaronder vakbonden, gezondheidsorganisaties en ngo’s zoals Greenpeace, Milieudefensie en het Wereld Natuur Fonds.

Dat de Europese Commissie meer dan 150.000 reacties kreeg op een oproep aan het publiek om commentaar te geven op dit onderwerp –de grootste feedback in de geschiedenis van de EU– toont wat voor brandende kwestie dit is.

De EU heeft dierenwelzijn betiteld als fundamentele Europese waarde – van hetzelfde kaliber als gendergelijkheid en databescherming. Omwille van de dieren en omwille van de vooruitgang die er is geboekt, moet de EU deze waarden hooghouden in al haar handelsverdragen, waaronder dat met Canada als daar volgend jaar over wordt besloten.

De auteur is directeur van World Animal Protection.