Gerben Everts, bestuurder van de Autoriteit Financiële Markten, stelde donderdag bij de presentatie van het onderzoek dat de grote kantoren jarenlang hun taken hebben miskend. Het eigenbelang is te veel vooropgesteld in plaats van het publieke belang. Om dat te veranderen is volgens Everts een cultuurverandering nodig, ook moeten ze fundamentele veranderingen doorvoeren. De AFM onderzocht bij elk van de ‘Big 4’ (Deloitte, EY, KPMG en PwC) tien wettelijke controles uit de periode 2012-2013. Het aantal ‘onvoldoende’ controles bedraagt 4 bij Deloitte, 3 bij EY, 7 bij KPMG en 4 bij PwC.

De sector lijkt inmiddels ook zelf doordrongen van de urgentie dat fundamentele hervormingen noodzakelijk zijn. Zo lieten de vier grote kantoren weten het eens te zijn met de donderdag voorgestelde maatregelen om schoon schip te maken. Een werkgroep van jonge partners van accountantskantoren maakte in een eigen rapport bekend dat de kantoren het publieke belang boven het eigenbelang moeten stellen en kwaliteit voor laten gaan op het maken van zoveel mogelijk winst. Die cultuuromslag is nodig om de door schandalen beschadigde reputatie van de beroepsgroep te herstellen.

Volgens de werkgroep zouden accountantsorganisaties een raad van commissarissen moeten instellen met externe leden, die het bestuur benoemt en beloont op basis van kwaliteitsprestaties. Een ander voorstel is dat bestuursleden van accountantsfirma’s voortaan een winstonafhankelijke beloning ontvangen.

Dijsselbloem benadrukt dat bedrijven, burgers, beleggers en de overheid moeten kunnen vertrouwen op de juistheid van accountantsverklaringen. Ondanks plannen vanuit de sector zelf, gaat Dijsselbloem nu ook zelf ingrijpen. „We gaan nu op onze strepen staan. De kwaliteit moet snel omhoog.” Hij gaat in de wet verankeren dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) meer macht krijgt om in te grijpen bij accountants en ook hoge miljoenenboetes kan geven bij nieuw falen.