Zsombor Tóth van de Hongaarse Academie van Wetenschappen in Boedapest signaleert een toenemende behoefte aan internationale samenwerking bij instellingen die zich met Reformatieonderzoek bezighouden. Volgens hem is het belangrijk om de Oost-Europese Reformatiegeschiedenis niet los van die van de westerse wereld te bestuderen. Ook zou hij graag de culturele verschillen tussen voormalig Oost en West vanuit antropologisch perspectief bij het onderzoek betrekken. Zijn advies: Zet een betrouwbaar, academisch netwerk op, dat ook na het Reformatiejubileum in 2017 doorgaat.

Ook Piotr Wilczek van de universiteit van Warschau pleitte er tijdens de bijeenkomst voor om een internationaal onderzoek naar de Reformatie op te zetten. Voor Poolse academici was het lange tijd om politieke redenen moeilijk om samen te werken met collega’s in Hongarije, Duitsland en Oekraïne, zei hij. Wilczek stelde voor een gezamenlijk onderzoeksproject te starten naar Reformatie- en Contrareformatiestudies onder het communisme.

Het Amerikaans-Poolse instituut Tolle Lege heeft al vergevorderde plannen voor een internationaal Reformatiecentrum, vertelde Dariusz Bryćko van het instituut. Bryćko legde er de nadruk op dat zo’n centrum de academische kennis ook ten dienste moet stellen aan de kerken, door bijvoorbeeld cursussen aan te bieden aan predikanten.

Een tweede bijeenkomst in de faculteit Artes Liberales van de universiteit van Warschau deze week ging over gereformeerde minderheden en de Poolse reformator Johannes a Lasco (1499-1560). A Lasco verbleef in de zestiende eeuw een aantal jaren in de Noord-Duitse stad Emden. Tijdens de conferentie stonden tal van onderwerpen op het programma die met gereformeerde minderheden te maken hebben. Hierbij was speciale aandacht voor zestiende- en zeventiende-eeuwse bronnen, zoals voor werken van Johannes Calvijn. Zo gaf Piotr Wilczek een overzicht van de contacten die Calvijn met Polen had en de invloed van Calvijns werk in Polen van de Reformatietijd tot heden.

Vluchtelingen

De vluchtelingenproblematiek behoort ook tot de geschiedenis van gereformeerde minderheden. In 1834 arriveerde een groep Poolse vluchtelingen in Albany (Amerika). De plaatselijke presbyteriaanse predikant kwam dit ter 
ore. Hij hield een preek over Hebreeën 13:3 waarin hij zijn gemeenteleden ertoe opriep de vluchtelingen te helpen. Zijn preek werd kort daarna gedrukt.

Nog tijdens het drukken hadden alle Polen onderdak en werk gevonden, zo liet Dariusz Bryćko zijn gehoor weten.