Alister McGrath op predikantendag PKN: Crisis goed voor de kerk
Mensen zijn op zoek naar dingen die betekenis hebben, naar antwoorden op hun levensvragen. En het christendom heeft die in huis, aldus prof. dr. Alister McGrath. „Een crisis kan goed zijn voor de kerk.”
De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) bestaat tien jaar, en daarom hield ze maandag in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een landelijke dag voor predikanten en kerkelijk werkers. Hoofdspreker was de Britse anglicaanse theoloog McGrath, die in 2003 opzien baarde door te stellen dat het ‘oude’ protestantisme geen toekomst heeft. Die zou er wel zijn voor het evangelicalisme.
Christenen leven in een tijd van grote culturele veranderingen en daarom moet ze zich bezinnen op nieuwe manieren van kerk-zijn, betoogde McGrath. „Een tijdperk van geloof heeft plaatsgemaakt voor een tijdperk van scepticisme en atheïsme. Maar uit de geschiedenis blijkt dat juist in tijden van crisis de kerk kan groeien.”
Dan moet ze wel bereid zijn te veranderen, aldus de hoogleraar wetenschap en religie aan de universiteit van Oxford. „We kunnen niet teren op oude oplossingen en modellen; die wortelen in een bepaalde culturele context. De kerk moet geworteld zijn in het verleden, niet gevangen door het verleden.”
In de huidige samenleving vragen mensen zich niet zozeer af of het christendom waar is, maar of het écht is: of het antwoord geeft op hun levensvragen of het hen helpt om te gaan met moeiten en verdriet. Daar moet de kerk op insteken, zei McGrath. Als voorbeeld gaf hij paus Franciscus, die volgens hem het geloof „voorleeft”.
Prediking
McGrath is hoopvoller gestemd over de toekomst van het protestantisme dan tien jaar geleden, constateerde prof. dr. G. van den Brink, bijzonder hoogleraar namens de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk. Hij is het met de Britse theoloog eens dat christenen in een tijd van grote culturele veranderingen leven en dat de kerk daarop moet inspringen. „Dat heeft gevolgen voor de prediking. Belangrijk is dat we oprecht zijn, dat ons leven in overeenstemming is met wat we zeggen, dat we doen wat we preken.”
Maar prof. Van den Brink plaatste ook een paar kanttekeningen. Zo is het evangelicalisme goed in het uitdragen van de blijde boodschap, maar is het vaak minder in staat om mensen te helpen in hun falen, zonden en pijn. De kerk moet mensen niet als consumenten zien, die slechts hun geestelijke verlangens willen bevredigden.
De kerk wordt volgens de Amsterdamse hoogleraar niet cultureel relevant door allerlei sociale taken op zich te nemen of door de liturgie eigentijds te maken. Hij verwees naar theologen die de huidige situatie van de kerk als een oordeel van God zien en die vinden dat de kerk trouw moet blijven aan haar kerntaken: bidden, wachten en werken. „En daaraan zou ik willen toevoegen: preken.”
Pionieren
Op het programma van de landelijke predikantendag stonden verder tal van presentaties en workshops, onder meer over pioniersplekken en permanente educatie. Zo lichtte dr. P. Visser het missionair werk van de Noorderkerk in de Amsterdamse wijk de Jordaan toe.
Naast samenzang was er muziek van het Vocaal Theologen Ensemble onder leiding van Hanna Rijken. De liturgische opening, met Schriftlezing en een korte overdenking, werd geleid door scriba dr. A. J. Plaisier en ds. J. van Rijn van de protestantse kerk in Amsterdam.
De Protestantse Kerk in Nederland ontstond in 2004 na een vereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk. Ter gelegenheid van het jubileum had vorige week een viering in Nijkerk en een boekpresentatie in Utrecht plaats. De Protestantse Kerk is met ruim twee miljoen leden het grootste protestantse kerkgenootschap in Nederland.
Voorgangers preken het liefst
Bijna acht op de tien predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland noemt voorgaan in de zondagse dienst het meest geliefde onderdeel van het werk. Pastoraal werk staat op de tweede plaats, zo blijkt uit een enquête van de Protestantse Kerk en dagblad Trouw die is ingevuld door ruim 1100 predikanten.
Voor jongerenwerk, diaconie en missionaire activiteiten is veel minder animo. Op de vraag of hun gemeente groeit, antwoordt zo’n 85 procent van de predikanten negatief.
Uit het onderzoek komt ook naar voren dat de overgrote meerderheid zo weer voor het predikantschap zou kiezen, schrijft Trouw. De predikanten die de enquête invulden, hebben relatief weinig contacten buiten de kerk.
Lees ook in Digibron:
McGrath moet niet op Nederlandse wijze beoordeeld worden (Reformatorisch Dagblad, 30-09-2003)
“Terug naar het hart van de Reformatie” (Reformatorisch Dagblad, 24-09-2003)
McGrath: Ik voorzie einde protestants christendom (Reformatorisch Dagblad, 23-09-2003)
