Het is vaak een kwestie van prioriteiten stellen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is van mening dat bijna twee derde van de 5,5 miljoen sterfgevallen onder de pasgeboren kinderen kan worden voorkomen.

„De kennis is aanwezig, het is vaak nog een kwestie van geld vrijmaken en doen”, zegt Fenneke van Swigchum, een van de organisatoren van het congres. „Erfelijke aandoeningen zullen er altijd zijn. Maar met goede voorlichting en de juiste vaccinaties kun je veel ellende voorkomen. We proberen het onderwerp op de politieke agenda’s te krijgen. Helaas vindt niet elke regering de positie van moeder en kind even belangrijk. Er zijn echter ook meevallers. Afghanistan heeft bijvoorbeeld enorme progressie gemaakt door simpelweg verloskundigen op te leiden. Zelfs in landen waar het onmogelijk lijkt, lukt het dus soms.”

Het mag geen verwondering wekken dat vooral in derdewereldlanden veel te winnen valt. Toch liggen de cijfers ook in het Westen soms nog onnodig hoog. Diverse Nederlandse rapporten tonen aan dat vooral de voorlichting aan sociaal zwakkeren in het verleden tekortschoot. Zij werden (en worden soms nog) slecht bereikt. Anderzijds komt wiegendood in onze buurlanden juist aanzienlijk vaker voor dan hier.

Van Swigchum: „De hele keten van verloskundigen, consultatiebureaus en kraamverzorgers geeft in Nederland eenduidige en goede voorlichting over de veiligste manier van slapen. Van ongeveer 200 slachtoffers eind jaren 80 zijn er jaarlijks nog 15 over. Daar kunnen andere Europese landen weer van leren.”

Maar toch, de Europese problematiek is van een andere orde dan bijvoorbeeld de Afrikaanse. Van de 3 miljoen kinderen die jaarlijks van de dood kunnen wor-
den gered, leeft het grootste deel
op dat continent. „De WHO denkt
bij de millenniumdoelen een reële inschatting te hebben gemaakt”, zegt Van Swigchum. „Maar de organisatie heeft zich verkeken op de omvang van de
hiv-epidemie in zuidelijk Afrika. Daardoor is de focus in de hulp-
verlening verschoven. Het ebolavirus zal er nu ook voor zorgen dat programma’s vertraging oplopen. De inspanningen hebben tijd nodig.”

Het babysterftecongres wordt om het jaar gehouden, telkens in een ander land. Opvallend is de rol die ouders van gestorven baby’s hebben. Sterker, zij zijn de grondleggers van het congres. Van Swigchum: „Door onderlinge contacten over bijvoorbeeld rouwzorg, kwamen ouders in verschillende landen erachter hoe groot de verschillen zijn. Ze vonden dat ze daar iets mee moesten. Van hun verlies hebben ze eigenlijk hun kracht gemaakt, zodat ze soortgelijk verdriet bij anderen kunnen voorkomen. Vanuit die gedachte brengen ze wetenschappers en zorgverleners bij elkaar.”

Samen met beleidsmakers wisselen zij tijdens het congres kennis en ervaringen uit. De WHO is aanwezig voor de presentatie van haar nieuwe actieplan voor de komende jaren. Daar blijft het wat betreft de Wereldgezondheidsorganisatie echter wel bij. De organisatie draagt niet bij in de kosten, waardoor het congres het volledig van donaties en vrijwilligers moet hebben. Het is de hoofdreden dat van de dertig geregistreerde sprekers er welgeteld één uit Afrika komt. Een hiaat, als je beschouwt waar de grootste winst te halen valt? „De komst van meer mensen kunnen we niet financieren”, zegt Van Swigchum. „Maar dat is wel jammer, ja.”