Om de zeven à acht jaar zorgt mist voor zware verkeersongelukken. Sinds de ramp op de A16 bij Prinsenbeek in 1972 (13 doden, 26 gewonden) hebben auto­mobilisten regel­matig te maken gehad met ketting­botsingen door plotselinge dichte mist.

Het lijstje van ernstige ongelukken nadien: Breda (tweemaal op de A16 in 1990), Badhoevedorp (A9, 1997), Ewijk (A73, 1998), Ochten (A15, 2005), en nu dus in Zeeland. Ze kostten tientallen mensen het leven.

Wat de jongste ongelukken op de A58 bij Heinkenszand en Arnemuiden zo bijzonder maakt: het was niet één grote ravage, maar automobilisten reden op drie afzonderlijke plekken volgens ooggetuigen „tegen een muur van mist.” Twee kettingbotsingen vonden plaats op de rijbanen richting Vlissingen, de andere in de richting van Bergen op Zoom.

Drie botsingen onafhankelijk van elkaar in een mistflard op een mooie dinsdagochtend in de nazomer van 2014. Het gevolg: 
2 doden en 28 gewonden.

„Het is eigenlijk een wonder dat het bij twee doden is gebleven”, constateert Henk Stipdonk, hoofd van de afdeling planbureau van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). „Als je de ravage op foto’s en beelden ziet, vraag je je eigenlijk af hoe het kan dat er geen twintig slachtoffers zijn.”

Stipdonk geeft ook meteen zelf het antwoord. „Bij deze drie ongevallen zie je meteen de waarde van de toegenomen voertuig­veiligheid. We hebben tegenwoordig vrijwel allemaal airbags, ABS, gordels en kinderzitjes. In 1972 zaten kinderen niet vast en vlogen ze door de auto.”

De cijfers tonen volgens hem aan dat de dodelijke effecten van mist in het verkeer grotendeels zijn ingedamd. In de jaren zeventig van de vorige eeuw droeg dit weertype nog voor 2 procent bij aan het aantal verkeersdoden, nu is dat nog 1 procent.

In aantallen: het jaar 1991 telde 31 verkeersdoden tijdens mist, sindsdien liep dat flink terug tot 6 doden in 2012 en 3 vorig jaar. „Maar het blijven grillige cijfers”, tekent Stipdonk aan. „In 2011 hadden we bijvoorbeeld toch weer elf verkeersdoden bij mist.”

Na de reeks van ongelukken in de omgeving van Breda werd daar op de A16 over een lengte van 15 kilometer een mistdetectie­systeem aangebracht, dat her­haling moet voorkomen. Stipdonk: „We hebben bewezen dat het werkt.”

Waarom het systeem dan niet elders is uitgerold, heeft met geld te maken. Het mistdetectie­systeem is peperduur, erkent Dennis Mooij van de verkeersdienst van de ANWB. „Al gauw een paar miljoen euro per kilometer”, rekent hij voor. „En we hebben 2500 kilometer aan snelwegen.”

Wat op de A58 ten minste een van de ongelukken had kunnen voorkomen, is het systeem met lussen onder de rijksweg en matrix­borden en portalen erboven. Zodra het verkeer stilvalt door een ongeluk of een andere oorzaak, verschijnen op de matrixborden aangepaste snelheden.

Boven de A58 in Zeeland hangen die matrixborden echter niet, aldus Mooij. Ook hier spelen de kosten een rol. Aanleg en onderhoud kosten 1 miljoen euro per kilometer, vrij duur voor een relatief rustige snelweg. De rijksoverheid heeft ervoor gekozen de aanleg in eerste instantie op de drukste wegen in de Randstad en in Noord-Brabant (Eindhoven, Den Bosch, Tilburg, Breda) te concentreren. Daar is het verkeersveiligheidseffect het grootst.

Volgens woordvoerder Ad Vonk van de ANWB is het weer in dit jaargetijde eveneens van invloed op de plotseling opdoemende mist. „Ik noem het spinnenweer. Er is een hoge luchtvochtigheid, waarin veel dauw en wolken ontstaan”, zegt Vonk.

Volgens Vonk bestaan er langs de snelwegen mistgevoelige trajecten. „We hebben een dag van tevoren ook zwaar gewaarschuwd, maar in de herfst zijn die plotselinge mistflarden onvoorspelbaar en bijna onvermijdelijk”, aldus Vonk. „Deze ongelukken op de A58 zijn gewoon een nachtmerrie voor automobilisten.”

Lees ook in Digibron:

Moeite met mist – artikel uit ‘Puntkomma’ (Reformatorisch Dagblad, 21-11-2011)

Reeks botsingen op snelweg A15 (Reformatorisch Dagblad, 04-03-2005)

Doden en gewonden door mistongevallen : Chaos op A73 ten westen van Nijmegen (Reformatorisch Dagblad, 30-01-1998)

Kettingbotsingen in dichte mist (Reformatorisch Dagblad, 25-01-1997)

Twee kinderzitjes, opgevouwen – over ongeluk te Badhoevedorp (Reformatorisch Dagblad, 25-01-1997)

Chaos op snelwegen door dichte mist : Jorritsma hekelt weggedrag automobilisten (Reformatorisch Dagblad, 25-01-1997)

Verkeersramp op A-16 bij Breda kost aan tien personen het leven (Reformatorisch Dagblad, 07-11-1990)

Meerdere doden bij kettingbotsing nabij Breda (Reformatorisch Dagblad, 06-11-1990)

Kettingbotsing eist talrijke doden : Zeventig auto’s betrokken bij verkeersramp nabij Breda (Reformatorisch Dagblad, 25-08-1972)