Wat is uitlekken?

Niet-openbare informatie door­geven aan journalisten die er vervolgen over publiceren via het medium waarvoor ze werken. In enkele gevallen vinden journalisten geheime informatie die mensen per ongeluk laten slingeren. Of ze vangen gesprekken op tussen politici en/of ambtenaren.

Wie lekken?

Dat kan iedereen zijn die over tot dan toe niet-openbare informatie beschikt. In politiek Den Haag zijn het ambtenaren van ministeries of voorlichters die, al dan niet met medeweten van hun minister of staatssecretaris, informatie aan journalisten verstrekken. Rond Prinsjesdag zijn het ook Kamerleden of hun medewerkers die gegevens doorspelen aan journalisten. Dat kunnen Kamerleden en medewerkers van de coalitie zijn, maar ook van de oppositie.

Waarom lekken politici?

De motieven zijn divers. Een ‘lek’ maakt het voor een kabinet of politicus mogelijk om te zien hoe zijn plan valt in de samenleving. Het lekken rond Prinsjesdag gebeurt vooral om sympathie te winnen. De coalitie lekt vooral positieve maatregelen. De oppositie zal vooral de pijnlijke maatregelen voor het voetlicht halen. Ambtenaren en politici lekken ook vanwege goede onderlinge verhoudingen met de pers. Ze gunnen een journalist of medium een primeur. Soms in de hoop dat er al dan niet op termijn een positief bericht tegenover staat. Politici van ChristenUnie en SGP in het Haagse staan erom bekend dat ze niet of nauwelijks niet-openbare informatie doorspelen.

Wat te doen aan lekken?

Weinig. Beleidsmakers zullen altijd proefballonnetjes willen oplaten om te zien hoe hun idee valt in politiek en samenleving. Het kabinet probeert rond Prinsjesdag wel de Kamerleden in de tang te krijgen. De fracties krijgen de vrijdag voor Prinsjesdag een usb-stick met daarop de plannen, maar daar kunnen ze niet vanaf kopiëren en printen. Kamerleden moeten een handtekening zetten. Wie lekt, riskeert een maand schorsing.

Vindt de regering het erg als er rond Prinsjesdag wordt gelekt?

De regering geeft dubbele signalen af. Ze wil het liever niet, maar doet er zelf aan mee. Opvallend is dat premier Rutte geen onderzoeken wil naar uitgelekte informatie. Minister Schippers zei dat ze het uitlekken zou missen als het er niet meer zou zijn.

Wat weten we zoal van plannen voor 2015?

• Koopkracht: Veel mensen hebben volgend jaar iets meer te besteden. Gepensioneerden en alleenverdieners met een modaal inkomen niet.

• Begrotingstekort: Komt in 2015 uit op 2,2 procent. Dat is iets hoger dan het kabinet aanvankelijk wilde.

• Defensie: Er gaat structureel 100 miljoen naar het ministerie van Defensie.

• AIVD: De geheime dienst AIVD krijgt er 25 miljoen euro bij.

• Asielzoekers: Voor de opvang van asielzoekers komt eenmalig 375 miljoen vrij.

• Noodhulp: Het kabinet trekt eenmalig 500 miljoen uit voor noodhulp.

• Ziektekostenverzekering: De zorgpremie stijgt ongeveer met 10 euro per maand per volwassene. Het verplichte eigen risico gaat omhoog naar 375 euro per jaar.

• Griffierechten: De forse verhoging van de griffierechten die dit jaar is ingegaan, wordt teruggedraaid.

• Restschuld: De aftrekbaarheid van de rente op restschuld na verlies op de verkoop van een woning gaat van tien naar vijftien jaar. Wie zijn oude huis niet verkocht krijgt, mag drie jaar hypotheekrente aftrekken in plaats van twee jaar.