Haar voorvader Roelof Claassens Bakker keek 220 jaar geleden vanuit dezelfde boerderij in IJhorst naar dezelfde beek. Hij bediende samen met zijn zonen de visvangstellage die wordt herbouwd bij de hervormde kerk van IJhorst.

Een aal- of visstal is een houten stellage met daarin een fuik van een meter of vijf met een bevestigingspaal. Aan de zijkanten is vlechtwerk van wilgentenen aangebracht om de beek in te dammen en de vis in de fuik te dwingen.

Vanaf de middeleeuwen tot in de negentiende eeuw stonden er zeker vijf van dergelijke visvallen in de Reest, het riviertje dat Drenthe en Overijssel scheidt en dat uitkomt in het Meppelerdiep. De functie was simpel: vissen vangen in de meanderende beek.

Eén exemplaar was te vinden in IJhorst. Deze vangstinrichting was eigendom van havezate Dunningen, die even verderop in Drenthe lag. In 1794 ging de ”vischstal” over naar de hervormde gemeente in IJhorst, die het beheer in handen gaf van Roelof Claassens Bakker.

De pachtopbrengst van 12 gulden per jaar ging naar de predikant als toelage op zijn traktement. In 1831 jaar spoelde de hele visval weg. Van herbouw kwam het nooit. Tot nu.

Visvijver

Een replica verrijst momenteel op exact dezelfde plek. De herbouw van de aalstal maakt deel uit van veel meer werkzaamheden die de afgelopen jaren zijn uitgevoerd rondom de kerk en de pastorie, waar sinds 1292 Gods Woord wordt verkondigd.

In 2011 groef Landschap Over­ijssel de oude visvijver naast de huidige pastorie weer open. Het is een watertje waar de plaatselijke bewoners vroeger hun vis lieten zwemmen. Ook de pastorietuin waar de pastoor van parochie De Reste en later talloze predikanten ronddwaalden, werd weer in authentieke staat hersteld. Net als vroeger staan er hoogstamfruit­bomen en een hakhaag.

Voor Zwaantje Gortemaker-Bakker is de herbouw van de aalstal heel bijzonder. Met haar man Roelof (77) woont ze in dezelfde boerderij als haar stamvader zeven generaties geleden. De hoeve, op een steenworp afstand gelegen van de Reest, is altijd in de familie gebleven.

Haar voorouders waren in het water te vinden om de fuiken te leggen en te legen. Dat was hard werken. „Ik voel me weer verbonden met het verleden. Dat geeft mij een apart gevoel. Ik kom regel­matig even naar het werk kijken.”

Palinkje

Zwaantje denk niet dat ze zelf de netten gaat legen. Maar af en toe een palinkje eten, zoals haar stamvader deed, daar hoopt ze wel op.

Drijvende kracht achter het herstel van de oude situatie op deze plek aan de Reest is IJhorster Gerard van den Berg (67). Hij stuitte jaren geleden in kerkelijke archieven op documenten die de aalstal beschrijven. Hij was ook degene die ervoor zorgde dat de oude visvijver in oude glorie is hersteld. Ook die stond in de archieven vermeld. De bouw van de aalstal is het sluitstuk van een aantal werkzaamheden. „Dit heeft te maken met cultuur­historie. Wat is er leuker dan een aantal elementen uit het verleden weer terug te brengen op de plek waar ze honderden jaren stonden? Het is een ode aan deze historische locatie”, zegt Van den Berg, geboren en getogen IJhorster en in zijn werkzame leven directeur van het Zuid-Hollands Landschap.

Van den Bergs netwerk kwam goed van pas. De bouw van de aalstal kost 9000 euro. Over een week of twee is het karwei klaar. Het Prins Bernhard Cultuurfonds, de plaatselijke Rabobank, de gemeente Staphorst en de Sport­visfederatie Oost-Nederland betalen het bouwwerk.

Beroepsvisser Stefan Lok uit Belt-Schutsloot levert de fuik. Die gaat overigens maar af en toe het water in. Tegenwoordig hoeft niemand meer van de aalstal te leven. Hij is nu een ode aan het verleden.