„Moord in gevangenis was te voorkomen”
De dood van een 51-jarige activiteitenbegeleidster in de Leeuwarder gevangenis De Marwei was mogelijk te voorkomen geweest als het ministerie van Justitie de zaken beter op orde had gehad.
De vrouw is in januari vorig jaar door een gedetineerde aangevallen en gedood. De Arbeidsinspectie concludeert na een onderzoek dat de vrouw onvoldoende was opgeleid voor haar werk. Ze zat soms met vijf gedetineerden in een lokaal met gereedschap en er was nauwelijks zicht op wat zich in het lokaal afspeelde doordat ramen waren dichtgeplakt.
Op 29 januari 2003 viel de toen 29-jarige B. M. de medewerkster van de afdeling scholing en vorming van de gevangenis aan met een hamer en beitel. In de ruimte waren geen bewakers. M. was een jaar eerder veroordeeld tot anderhalf jaar celstraf en TBS voor poging tot doodslag op zijn vader. Hij had zijn gevangenisstraf erop zitten en zat in De Marwei in afwachting van een plaats in een TBS-kliniek.
Eerder onderzoek van de rijksrecherche wees uit dat het incident in De Marwei niet te wijten was aan menselijk falen en evenmin aan de bestaande procedures. Het gedrag van M. was volgens de rijksrecherche niet voorzienbaar.
De Arbeidsinspectie eist dat het ministerie van Justitie met maatregelen komt om de kans op agressie en geweld in de toekomst te verkleinen. Zo moet er bij het werken met gewelddadige of onvoorspelbare gevangenen altijd voldoende personeel aanwezig zijn. Bij activiteiten op de afdeling BIBA (Beveiligde Individuele Begeleiding Afdeling), waar het slachtoffer is doodgestoken, moet goed visueel contact met andere ruimten zijn. Ook moeten medewerkers beter opgeleid worden en voorlichting krijgen over de risico’s bij de omgang met gedetineerden.
Het ministerie deelt de conclusie van de Arbeidsinspectie niet. „Ook al was alles perfect georganiseerd, dan hadden we dit nog niet kunnen voorkomen”, aldus een woordvoerder. Het ministerie heeft wel maatregelen genomen naar aanleiding van het incident. Locatiedirecteur J. de Jong van De Marwei wil niet reageren op het rapport. De familie van de vrouw overweegt juridische stappen tegen justitie.
Dat heeft advocaat L. Ongenae dinsdag bekendgemaakt. Hij wil een schadevergoeding en van justitie de erkenning dat zij aansprakelijk is. „Tot nu toe kregen we elke keer nul op het rekest. Mijn geduld raakt op. Als justitie volgende week nog geen gesprek wil, stap ik naar de rechter.”
De echtgenoot van de vrouw werkt ook in De Marwei, maar zit sinds de steekpartij ziek thuis. „Het is voor hem te confronterend om weer in de gevangenis aan het werk te gaan. We willen justitie vragen zijn salaris door te betalen tot zijn 65e. Het gaat dan om enkele tonnen”, aldus de advocaat.
Landelijk bestuurder E. Merlijn van Abvakabo FNV vindt dat justitie van het rapport moet leren in plaats van haar handen in onschuld te wassen. Bestuurder G. Wiarda van CNV Publieke Zaak heeft met een aantal medewerkers van De Marwei gesproken. „Het personeel is blij dat het rapport naar buiten is gekomen en is het eens met de uitkomsten. Het ervaart de opvang na het incident door de directie overigens als positief.”