Pas een etmaal voor publicatie krijgen de betrokkenen te horen wat Huttons oordeel is over de omstandigheden rond de vermoedelijke zelfmoord van de Britse wapendeskundige David Kelly. Regering, oppositie, Lagerhuis en pers bereiden hun verdediging voor of slijpen juist de messen.

De BBC beweerde vorig jaar in een reportage dat de Britse regering de dreiging van Irak bewust had aangedikt om een oorlog tegen het regime van Saddam Hussein te rechtvaardigen. Het ministerie van Defensie liet daarop uitlekken dat Kelly de anonieme bron voor het verhaal was. De parlementaire Inlichtingen en Veiligheidscommissie (ISC) stelde een onderzoek in naar de aantijgingen en onderwierp Kelly aan een messcherp verhoor. Enkele dagen later werd de ambtenaar met een doorgesneden pols in de bossen van Oxfordshire gevonden.

Hutton kreeg de opdracht opheldering te bieden over alle omstandigheden rond de dood van de wapenexpert. Hoewel vrijwel zeker is dat Kelly zelfmoord pleegde, moet de onderzoeksrechter duidelijkheid geven op de vraag of de ambtenaar bewust is geslachtofferd in een politiek spel. Ook de bewering dat de Iraakse dreiging is aangedikt, houdt Hutton opnieuw tegen het licht. De rol van de BBC krijgt eveneens aandacht.

De ISC constateerde in september dat de regering het rapport niet aandikte, maar wel belangrijke informatie wegliet. Tijdens Huttons onderzoek is echter gebleken dat er wel degelijk zinsneden in het Irak-rapport zijn aangepast.

Direct na de dood van Kelly ontkende Blair ten stelligste dat hij toestemming had gegeven om diens naam naar de pers te laten uitlekken. Tijdens de verhoren gaf de premier wel toe dat hij opdracht had gegeven Kelly’s naam te bevestigen als een journalist die zou voorleggen. Hutton moet beoordelen of die strategie minder schadelijk voor de microbioloog was dan het moedwillig lekken van zijn naam.

De Britse regering hoopt waarschijnlijk dat de schuld vooral bij de journalistieke werkwijze van de BBC wordt gelegd. In dat geval verslapt de publieke aandacht voor de zaak snel en hoeft de regering geen hooggeplaatste personen tot zondebok aan te wijzen, zo verwacht zij.

De oppositionele Conservatieve Partij heeft de oorlog tegen Irak steeds volmondig gesteund. Wanneer de Tories de positie van Blair willen laten wankelen, moet de partij het vooral hebben van de manier waarop Kelly’s naam naar buiten is gebracht. Partijleider Michael Howard zal er waarschijnlijk voor terugdeinzen de premier verantwoordelijk te stellen voor de dood van Kelly. Als hij Blair aan de schandpaal kan nagelen als leugenaar, bereikt hij wellicht zijn doel en moet de premier het veld ruimen.

Wat de conclusie van Lord Hutton ook zal zijn, het onderzoek heeft in ieder geval op pijnlijke wijze duidelijk gemaakt hoe de Britse regering werkt. Duizenden e-mails, weergaven van telefoongesprekken, vergaderverslagen en notities van gesprekken op borrels hebben een gênante blik in de keuken gegeven. Daaruit bleek dat Blairs bewind sterk leunde op de zogeheten spin doctors, media-adviseurs die tot in elk detail voorbereiden wat de premier doet en zegt met de bedoeling hem zo voordelig mogelijk voor het voetlicht te brengen.

Blairs media-adviseur Alistair Campbell stapte afgelopen najaar al op, officieel om privé-redenen maar waarschijnlijk om Blair niet verder te beschadigen. De Britse pers gaat ervan uit dat minister van Defensie Geoff Hoon, Kelly’s voormalige werkgever, eveneens het veld zal moeten ruimen. Of Blair de affaire-Kelly overleeft, blijkt de komende weken.